Πώς Διαλογιζόμαστε;

Από το Βιβλίο Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ

https://www.armonikizoi.com/store/products/product-art-mediation_el

Υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι διαλογισμού όσοι και χορού. Το αποτέλεσμα κάθε χορού είναι το ίδιο — ερχόσαστε κοντύτερα στο σύντροφό-σας, την ψυχή — αλ άθε χορός είναι διαφορετικός.

Εντούτοις, υπάρχουν μερικά βασικά βήματα που μπορούν να σας πάνε εκεί πιο γρήγορα. Αυτά τα βήματα μπορούν να περιγράφουν και να τα καταλάβει κανείς διανοητικά, αφού τα διαβάσει. Αλλα ο χορός αυτός είναι χορός όλης της ύπαρξης — σώμα, νους, συγκινήσεις και πνεύμα — και μπορεί κανείς να τον μάθει μόνο απο κάποιον άλλο που ξέρει το χορό και τον εκτελεί συχνά.

Οι εξηγήσεις λοιπον και οι γραμμές που σας δίνου­με εδω δε θα είναι αρκετές για αρχίσετε διαλογισμό πρέπει να αναζητήσετε κάποιον που να έχει πείρα πάνω

σ’ αυτόν.

Όταν πια θα ξέρετε τα βασικά βήματα, τότε στο χέρι-σας είναι να αυτοσχεδιάσετε απο μόνοι-σας —να μάθετε πώς θα γλιστράτε σαν το γλάρο πάνω στα ρεύματα του νου-σας. Αυτό όμως θα το πετύχετε μόνο με καθημερινή κανονική άσκηση. Είναι απλός, σαν κάθε άλλο χορό — το μόνο που έχετε να κά­νετε είναι να αφεθείτε να πάτε.

Εδω είναι μερικές γενικές οδηγίες για όποιο χορό κι αν μα­θαίνετε.

1. Η θέση του σώματος

Το σώμα βρίσκεται σε όρθια και χαλαρή ακινησία. Η σπονδυλική στήλη πρέπει να είναι ίσια, κάθετη προς τη γη. Το στομάχι αδειανό, θα πρέπει να γίνει ένας έλεγχος σε κάθε μέρος του σώματος, ώστε να είναι χαλαρό κι όχι σφιγμένο. Ειδικά οι μύες της κοιλιάς, του λαιμού και των ώμων.

Αν κάθεστε σε καρέκλα, τα πόδια να πατούν στο πάτωμα, με χαλαρούς τους μυς. Αν κάθεστε στο πάτωμα ή σ’ ένα χαλί, οι γάμπες θα είναι σταυρωμένες στη θέση του λωτού ή του μισού λωτού (αυτό δίνει τη δυνατότητα στη ράχη να μείνει ίσια κατα­κόρυφα για πολύ χρονικό διάστημα). Ένα μαξιλάρι κάτω απο τους γλουτούς βοηθάει. Τα χέρια ακουμπούν αναπαυτικά πάνω στα γόνατα —με τις παλάμες χαλαρά ανοιχτές προς τα πάνω.

Ελέγξτε τους ώμους ώστε να είστε σίγουροι πως κρέμονται φυσικά και δεν είναι σφιγμένοι προς τα πάνω. Σ’ αυτή τη θέση το σώμα θα ξεφεύγει ελάχιστα απο την προσοχη-σας και δε θα καταβάλλεται απο στενόχωρη θέση ή ένταση. (Κεφάλαιο II, Ζ -Στάσεις για διαλογισμό).

2. Η Κίνηση της αναπνοής

Ο ρυθμός κι ο όγκος της αναπνοής σχετίζονται απευθείας με την κατάσταση του νου-μας. Ένας νευρικός ή αγχώδης νους παράγει ακανόνιστους ρυθμούς αναπνοής. Ο θυμός γεννάει γρήγορη, κοντή αναπνοή. Σε μια χαλαρή κατάσταση η αναπνοη-μας είναι βαθιά, ρυθμική και μακρύτερη σε διάρκεια. Έτσι μπορούμε να αντιστρέψουμε τους όρους και να επηρεά­σουμε το νου με την ελεγχόμενη αναπνοή.

Χαλαρώστε τους κοιλιακούς μυς κι αρχίστε να αναπνέετε με – το διάφραγμα με μακρές, ίσης διάρκειας εισπνοές και εκπνοές. Δε θα πρέπει να βιάσετε τίποτα. Κάνετε μόνο ό,τι σας έρχεται εύκολα και φυσικά. Αν δεν είσαστε συνηθισμένοι να αναπνέετε με το διάφραγμα, τότε αφιερώστε μερικά λεπτά κάθε μέρα ξαπλωμένοι κάνοντας εξάσκηση σ’ αυτό το είδος αναπνοής — βαθμηδόν θα αναπτυχθεί και θα εξελιχθεί. (Κεφάλαιο III, Β).

Με τον καιρό η αναπνοή θα γίνει μακρύτερη σε διάρκεια — αργή και ομοιόμορφη μέσα κι έξω. Δε χρειάζεται να κρατάτε την αναπνοή — μόνο ένας χαλαρός ρυθμός εισπνοής – εκπνοής. (Σε πιο προχωρημένα στάδια διαλογισμού, αργότερα, μπορείτε να οδηγηθείτε να κατακρατάτε την αναπνοή, αλλά τώρα στην αρχή δε χρειάζεται αυτό).

Θα είναι απαραίτητο να αρχίσετε την πορεία ενσυνείδητα στην αρχή — με κάποιο έλεγχο πάνω στο μηχανισμό της αναπνοής. Ύστερα απο λίγο, αυτό θα γίνει αυτόματα καθώς κάθε­στε κάτω στη θέση του διαλογισμού ή της χαλάρωσης —χωρίς να το σκέπτεσθε.

3. 3. Η Κίνηση του Νου

Εδω μπορούμε να βρούμε ποικιλία διαφόρων βημάτων. Μερικοί σύντροφοι για το χορό είναι:

α. Ο Χορός του Μάντρα (επαναλαμβανόμενη λέξη χωρίς σημασία, αλλά που είναι σύμβολο μιας πνευματικής αξίας).

β. Ο Χορός της Αναπνοής

γ. Ο Χορός της Μαρτυρίας (του αυτόπτη Μάρτυρα)

δ. Ο Χορός της Εικόνας

ε. Ο Χορός του Ήχου

στ. Ο Χορός της Σωματικής Ενημέρωσης

ζ. Ο Χορός της SHAKTI (Γήινη ενέργεια)

Υπάρχουν εκατοντάδες συστήματα διαλογισμού, αλλά αυτοί είναι οι βασικοί 7 τύποι και ο καθένας απ’ αυτούς έχει το ίδιο τελικό αποτέλεσμα. Όλοι είναι διαφορετικοί τρόποι για να βυθιστεί κανείς στη θάλασσα του συνειδητού, γλυστρώντας όλο και σε λεπτότερα βάθη κατά μήκος του ρεύματος των ανερχόμενων εσώτερων κινήσεων που έρχονται περιστασιακά στην πηγή αυτής της θάλασσας —στο σημείο της καθαρής συνειδητότητας— στο κενό. Η θάλασσα είναι η ίδια, η πηγή εί­ναι η ίδια, το αποτέλεσμα το ίδιο, μόνο οι τρόποι για να πάει κανείς εκεί είναι διαφορετικοί.

Σε κάθε περίπτωση, το μάντρα, η αναπνοή, το να είναι κανεις ο μάρτυρας (των όσων συμβαίνουν), η εικόνα, ο ήχος, η συνειδητή προσοχή πάνω στο σώμα ή το SHAKTI (η γήινη ενέρ­γεια), το καθένα απ’ αυτά χρησιμεύει σαν ουδέτερο αντικείμε­νο όπου θα συγκεντρωθεί η προσοχη-μας (ένας σύντροφος για το χορό). Συγκεντρωνόμενοι ή αισθανόμενοι αυτό το αντικεί­μενο συνειδητότητας που δεν έχει συγκινησιακή ή διανοητική σημασία, το χρησιμοποιούμε σαν ένα υποβρύχιο για να κατέλ­θουμε απο τα ακατέργαστα επίπεδα του νου στη λεπτότερη δονούμενη ουσία, που είναι η αληθινή φύση της αιώνιας, ύπαρξής-μας.

Κάθε ταξίδι που κάνουμε μέσα στην ηρεμία της ψυχης.-μας, μας φέρνει ένα βήμα κοντύτερα στην εμπειρία αυτής της ίδιας ηρεμίας στην καθημερινη-μας ζωη. Είναι σαν να ρίχνουμε άγ­κυρα στο σταθερό βυθό του ωκεανού, έτσι που να μην κλυδω­νιζόμαστε τόσο εύκολα απο τα κύματα και τους ανέμους της ζωής. Με τον καιρό γινόμαστε ηρεμότεροι, πιο συγκεντρωμέ­νοι, πιο χαλαροί. Κι ακόμη είναι σαν να δημιουργούμε μια απευθείας σύνδεση με την πηγή της φρέσκιας δημιουργικής ενέργειας που βρίσκεται στο βυθό. Γινόμαστε πιο διαισθητικοί, πιο δημιουργικοί, πιο ζωντανοί.

Οι λεπτομερείς οδηγίες για τον κάθε χορό εξαρτώνται απο το δάσκαλό-σας και απο τις προτιμήσεις-του και τις τεχνικές που χρησιμοποιεί. Ας ελπίσουμε πως θα είναι η τεχνική που θα σας ταιριάζει. Ο μόνος τρόπος για να το μάθετε είναι να την δοκιμάσετε για τρεις μήνες τουλάχιστον.

Μπορεί ν’ ανακαλύψετε πως καθώς περνούν τα χρόνια θα νιώσετε να έλκεστε απο άλλες τεχνικές. Ή μπορεί να κολλήσε­τε στην ίδια τεχνική για όλη-σας τη ζωη. Τελικά δεν υπάρχει διαφορα, γιατί, αν ασκήστε με σοβαρότητα και καθημερινά, οποιαδήποτε τεχνική θα σας οδηγήσει εκεί. Στο τέλος θα κά­νετε το δικο-σας χορό. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ποτέ δυο άνθρωποι δε θα έχουν την Ίδια εμπειρία στο χορό και με τον ίδιο τρόπο. Δεν ωφελεί να συγκρίνει κανείς τις εμπειρίες του διαλογισμού. Παρόλο που το μέρος όπου πηγαίνουμε είναι το ίδιο, αρχίζουμε όλοι απο διαφορετικά μέρη και πρέπει να ταξι­δέψουμε ανάμεσα απο διαφορετικά νερά για να φτάσουμε εκεί.

Μερικοί θα έχουν οράματα, άλλοι θα δουν φώτα, άλλοι θ’ ακούσουν ήχους, μερικοί θα έχουν πόνους, μερικοί θα έχουν ιδέες, σωματικές αισθήσεις, οσμές, ζέστη, κρύο —μερικοί θα δουν, θ’ ακούσουν και θα αισθανθούν τίποτα. Η κάθε εμπειρία είναι το ίδιο έγκυρη όσο και η επόμενη. Το άτομο που βλέπει οράματα δεν είναι κατά τίποτα καλύτερο απο το άτομο που δε βλέπει τίποτα.. Δεν είναι διαγωνισμός.

Κι ακόμη περισσότερο, ποτέ το ίδιο άτομο δε θά χει την ίδια εμπειρία για δεύτερη φορά. Ο κάθε χορός θα είναι διαφορετικός. Έτσι είναι ανώφελο να ψάχνετε και να κυνηγάτε ευ­χαρίστηση στο διαλογισμό. Δεν οφελει απολύτως σε τίποτα να προσπαθεί κανείς να έχει εμπειρίες που άλλοι του διηγήθηκαν. Πράγματι, στο διαλογισμό δεν έχει καμία αξία να προσπαθεί ή να αναζητάει κανείς οτιδήποτε. Αφεθείτε μόνο και γλιστρήστε σαν το γλάρο —χορεύοντας με το μάντρα-σας ή με την αναπνοή, ή την εικόνα κ.λπ. Μια καλή συμβουλή που άκουσα κάπο­τε ήταν: «μη διαλογίζεστε, αφήστε τον εαυτο-σας να βρίσκεται σε διαλογισμό».

Ακόμη δεν είπαμε πώς πρέπει να διαλογίζεται κανείς, και καθώς έχω ήδη αναφέρει, πρέπει κανείς να μάθει την τεχνική απο έναν έμπειρο χορευτή. Υπάρχουν όμως μερικές βοηθητικές νύξεις για όποια βήματα κι αν μαθαίνετε.

Αφού βάλετε το σώμα-σας στη σωστή θέση κι αρχίσετε ν’ αναπνέετε με τον κατάλληλο ρυθμό, μπορείτε ν’ αρχίσετε να πάρετε έναν απο τους συντρόφους του χορού που σας πάει, σαν αντικείμενο της συνειδητότητάς-σας.

Π.χ. θα πάρουμε την περίπτωση του Χορού της Αναπνοής. Μπορείτε να βάλετε στη θέση-της οποιοδήποτε απο τα αλλά π.χ. μάντρα, εικόνα, SHAKTI κ.λπ.

Αρχίστε με το να αισθανθείτε τη ροη της αναπνοής καθώς μπαίνει και βγαίνει απο τα ρουθούνια. Μη σκέφτεστε την ανα­πνοή (αυτό είναι παρατήρηση κι έχει άλλο σκοπό). Νιώστε την εμπειρία της αναπνοής. Αφήστε την εισερχόμενη και την εξερ­χόμενη ροη της αναπνοής να είναι όλη η συνειδητη-σας εμπει­ρία (στις άλλες περιπτώσεις θα μπορούσε να είναι το μάντρα ή ο ήχος που είναι το αντικείμενο της συνειδητής προσοχής). Μ’ αυτό αρχίζει μια αυτόματη χαλάρωση του σώματος και του νοητικού συστήματος κι αρχίζετε να βυθίζεστε μέσα στο, νου. Αλλα σε μια στιγμή σκέψεις έρχονται και ήχοι έξω απο σας (απο το περιβάλλον) και αισθάνεστε πως το σώμα-σάς δεν στέ­κει άνετα και ξαναγυρίζετε στην επιφάνεια.

Όταν συμβαίνει αυτό, είναι απόλυτα φυσικό να νιώσετε ηττοπάθεια, να στεναχωρεθείτε ή να νιώσετε πως ματαιοπονείτε ή να αισθανθείτε πως δεν μπορείτε να διαλογιστείτε. Αυτό είναι τελείως φυσικό. Παραδεχτείτε πως σας ήρθαν σκέψεις ή άλλες διασπάσεις της προσοχής, μη στεναχωριέστε για τις σκέψεις, αφεθείτε απ’ το αίσθημα της αποτυχίας και αρχίστε ακριβώς να χορεύετε ξανά με την αναπνοή. Συγκεντρώστε την προσοχη-σας φυσικά στην αναπνοή κι αφήστε τη διαδικασία να ξαναρχίσει.

Αυτό είναι μια πολύ λεπτή ισορροπία του έλεγχου και αφήυατος που θά ρθει φυσιολογικά με τον καιρό. Το να βιάσει κανείς το νου να συγκεντρωθεί έτσι που το μυαλό να αψηφάει τη χαλάρωση με την ίδια-του την έντονη προσπάθεια είναι ανώ­φελο. Το άλλο άκρο είναι ν’ ακολουθήσει κανείς τις τυχαίες σκέψεις για μισή ώρα. Είναι κι αυτό χάσιμο χρόνου.

Είναι ένας χορός ελεγχόμενης εγκατάλειψης, αυθόρμητης συγκέντρωσης που θα εξελιχθεί βαθμιαία. Μόλις νιώσετε να αφαιρείστε, απλώς χαλαρώστε και ξαναρχίστε.

Σκέψεις και άλλες εσώτερες ορμές, όπως ήχοι, εικόνες, πό­νοι, αίσθηση θερμοκρασίας, συναισθήματα κ.λπ. όλα είναι, ως επι το πλείστον, η έκφραση της απελευθέρωσης της έντασης που είχε συσσωρευτεί προηγουμένως μέσα στο σώμα και το νου. Κατά το διαλογισμό αρχίζουν να λύνονται αυτές οι εντά­σεις, να πλέουν προς την επιφάνεια με τη μορφή σκέψεων, ει­κόνων κ.λπ. και να απελευθερώνονται. Γι’αυτο πρέπει στην αρχή να τους επιτρέπουμε να βρουν κάποιο χώρο για έκφραση. Μην πιάνεστε πάνω-τους και μην προσπαθείτε να τις σταματή­σετε. Αισθανθείτε απλώς πως είστε ένα άδειο δοχείο κι αφήστε-τις να περάσουν απο μέσα-σας. Παρατηρείτε αμερόλη­πτα κι αρχίστε να συγκεντρώνετε την προσοχη-σας στην αναπνοή και πάλι.!

Με τον καιρό και με την εξάσκηση, το σύνολο των σκέψεων και των συγχύσεων που αποσπούν την προσοχή κατά τη διάρκεια του διαλογισμού θα μειωθούν, παρόλο που θα υπάρχουν πάντα κύκλοι διαλογισμού που θα καταναλώνονται με περισσό­τερες σκέψεις. Θα πρέπει να τις δεχτεί κανείς σαν απαραίτητες εμπειρίες απελευθέρωσης έντασης, που κάνουν πιο δυνατό το «βαθύ» διαλογισμό.

Έχοντας κινηθεί μέσα απο τα επίπεδα των εντάσεων, ερχό­μαστε στο χορό της ψυχής. Αυτός είναι ο χορός που γίνεται όταν πιθανόν φτάσει κανείς στο σημείο που το αντικείμενο συνειδητότητας γίνεται τόσο λεπτό, τόσο παλμικό, τόσο καθαρό, που το καθετί μοιάζει ασάλευτο. Μ’ άλλα λόγια, ύστερα απο λίγη ώρα χορού με την αναπνοή ή το μάντρα ή τη συνειδη­τή προσοχή πάνω στο σώμα, μια κάποια ακινησία θα πάρει το πρόσταγμα, κατά την οποία όχι μόνο θα εξαφανιστούν οι σκέ­ψεις, αλλά κι αυτός ο ίδιος ο σύντροφος του χορού. Η αναπνοή δεν είναι πια ο σύντροφός-μας στο χορό, δεν είναι πια το αντι­κείμενο της συνειδητης-μας προσοχής.

Τώρα το αντικείμενο της συνειδητης-μας προσοχής είναι αυτή η ίδια η συνειδητότητα — η ψυχη-μας. Οι εκδηλώσεις ή τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης είναι υποκειμενικά στο άτομο — μια αίσθηση διαστολής (χωρίς χώρο), μια αίσθηση αιωνιότητας (χωρίς χρόνο), μια αίσθηση απόλυτης ακινησίας (το κενό).

Συνήθως, ειδικά στην αρχή, αυτή η εμπειρία είναι τόσο ασυ­νήθιστη που αμέσως χαιρόμαστε αφάνταστα γι’ αυτή — ή τη φοβόμαστε — κι έτσι αυτόματα δεν είμαστε πια σ’ αυτή. Σκε­φτόμαστε: «τώρα είμαι σε υπερβατική κατάσταση. Έϊ, το κατα­φέρνω, είναι όμορφα» και καβαλάμε αυτές τις υπέροχες σκέ­ψεις που μας φέρνουν κατευθείαν πίσω στην επιφάνεια. Ή η απόλυτη ακινησία γίνεται τόσο τρομακτική που ορμάμε προς την επιφάνεια ασθμαίνοντας για να γεμίσουμε το συνειδητο-μας με οτιδήποτε.

Και ξαναρχίζουμε με την αναπνοή —μέχρι να νιώσουμε πως ο χρόνος-μας τελείωσε. Με την πείρα θα γίνουμε ικανοί να δε­χτούμε ότι αυτή η κατάσταση της καθαρής ύπαρξης είναι φυσιολογική και θα την κρατάμε για περισσότερο χρονικό διάστη­μα. Αφήστε το διαλογισμό να εξακολουθήσει όπως θέλει για όσο χρονικό διάστημα αισθάνεστε άνετα. Στην αρχή μπορεί να είναι χρήσιμο να ελέγχετε τη διάρκεια του χρόνου —κι έτσι αρχίζετε να αποκτάτε ένα εσωτερικό ξυπνητήρι που μπορείτε να το μεταχειρίζεστε όταν δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή-σας.

Ένα λογικό όριο για τον πρώτο χρόνο είναι 15-20 λεπτά, δυο φορές την ημέρα. Το πρωί πριν ν’ αρχίσετε τις καθημερινές απασχολήσεις-σας και πριν απο το βραδινό γεύμα, φαίνεται πως είναι ένας ρυθμός που πάει στους πιο πολλούς διαλογιζόμενους. Πάντα περιμένετε μερικά λεπτά αφού τελειώσετε το διαλογισμό, πριν σηκωθείτε. Ο μεταβολισμός-σας έχει πέσει πάρα πολύ και θα είναι σοκ για το σύστημα να εντείνετε την επάνοδο στα φυσιολογικά επίπεδα πάρα πολύ γρήγορα. Αφή­στε τον οργανισμό να ξαναβρεί το συνηθισμένο-του ρυθμό αργά αργά.

Η πιο ουσιαστική συμβουλή σ’ ένα άτομο που αρχίζει διαλογισμό είναι: να είστε τακτικοί. Αν δεν έχετε πειθαρχία, θα βρεί­τε ένα σωρό δικαιολογίες —χρόνο, θόρυβο, έλλειψη χώρου κ.λπ. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όπως μη διαθέσιμος χρόνος —υπάρχει έλλειψη προτεραιότητας και κίνητρου. Η μέρα έχει 24 ώρες και μιλάμε για ένα σύνολο 30-40 λεπτών. Μόλις θά ‘χετε βάλει τον εαυτο-σας σε πειθαρχία, δεν είναι σπουδαίο αν χάσετε ένα διαλογισμό πότε πότε.

Καμία φορά μπορεί να αισθανθεί κανείς λιγάκι ταραγμένος ή άβολα ύστερα απο ένα διαλογισμό. Αυτό θα συμβεί όταν περιοδικά μεγάλο μέρος εσωτερικής έντασης απελευθερωθεί και εξακολουθεί να βρίσκεται στο στάδιο που ελευθερώνεται απο το σύστημα. Η καλύτερη λύση είναι να καθήσετε απλά καθιστοί για λίγο με την προσοχη-σας συγκεντρωμένη στα ση­μεία ακριβώς του σώματος που αισθάνεστε τη μεγαλύτερη ευαισθησία ή κίνηση. Χαλαρώστε κι αφήστε την προσοχη-σας να πλέει γύρω απ’ αυτές τις εντυπώσεις. Γρήγορα θα εξαφανιστούν τα συμπτώματα και θα αισθανθείτε θαυμάσια και πάλι.

Γ. «Καταλύτες», ή Βοηθοί του Διαλογισμού

Οι μεγαλύτερες αναστολές για βαθιά επαφή με την ψυχή κατά το διαλογισμό είναι η εσωτερική ένταση και η προσκόλληση στο εγω, στις επιθυμίες. Και τα δυο εκδηλώνονται σαν εντάσεις και ακαμψία στο σώμα και στη δομή του νου. Πιο απλά, αν είμαστε γεμάτοι απο συγκινησιακή και διανοητική ένταση, τότε στη διάρκεια του διαλογισμού θα λυθούν οι κυριότερες εντά­σεις μάλλον και δύσκολα θα φτάσει κανείς στο επίπεδο της ψυχής ή της εσωτερικής σιωπής σ’ αυτό το στάδιο.

Αυτό είναι τελείως εντάξει — γιατί ο διαλογισμός είναι μια πολύ αξιόλογη τεχνική για ν’ απαλλαγεί κανείς απ’ αυτή την ένταση. Είναι όμως δυνατό να βγάλει κανείς τη γενική ένταση με διάφορες ασκήσεις και αναπνευστικές τεχνικές έτσι που να αυξήσει την ποιότητα του διαλογισμού. Σύμφωνα με τους ό­ρους της βύθισης στη θάλασσα του συνειδητού, οι ασκήσεις χαλαρώνουν — λύνουν τις πιο φανερές εντάσεις κοντά στην επιφάνεια του συνειδητού — κι έτσι κανείς μπορεί την ώρα του διαλογισμού να βυθιστεί πιο εύκολα και χωρίς να συναντήσει πολλά συντρίμμια στο δρόμο να φτάσει στις λεπτότερες περιοχές του συνειδητού.

Αυτά όλα, για να χαλαρώσει κανείς τις ήδη συσσωρευμένες εντάσεις. Αλλα η ιδεώδης κατάσταση θα ήταν να σκέπτεται κανείς και να ζει με τέτοιο αρμονικό τρόπο, που να μη δημιουρ­γούνται καθόλου εντάσεις καταρχήν. Βέβαια, διατηρώντας κανείς το σώμα χαλαρό με ασκήσεις, θα βοηθήσει. Όταν είναι κανείς χαλαρός, τότε λιγότερες καταστάσεις δημιουργούν έν­ταση. Όταν κανείς είναι γεμάτος ένταση, καθετί γίνεται ερεθισμός. Έτσι μπορεί κανείς να εμπλακεί σε έναν απ’ αυτούς τους δύο κύκλους δράσης.

Με τη χαλάρωση, λιγότερα συμβάντα προκαλούν δυσκολίες και χαλαρώνει κανείς ακόμα περισσότερο κι’ οι παλιές κατα­στάσεις που συνήθως ήταν τόσο ενοχλητικές γίνονται πιο υποφερτές — κι ακόμη ίσως ευχάριστες.

Η κύρια πηγή έντασης είναι η ταύτιση με το εγω και κάποια άγνοια αληθινών αξιών. Μόνο το εγω έχει προβλήματα — όχι η ψυχή. Οι δυσκολίες-μας έρχονται όταν ξεχνάμε τη δύναμη, τις δυνατότητες και την αιώνια φύση της ψυχης-μας και κοιτάμε να δυναμώσουμε το μικρο-μας τρομαγμένο εγω, περιβάλλον­τας τους εαυτους-μας με πολλές απατηλές εγγυήσεις.

Όταν αρνιόμαστε ή δε συναισθανόμαστε τη δύναμη της ψυχης-μας, είμαστε σαν εκείνο το πλοίο που κλυδωνίζεται κά­νοντας γύρους πάνω στη θάλασσα. Ψάχνουμε γύρω-μας στον κόσμο να βρούμε κάτι για να πιαστούμε — για ασφάλεια. Έτσι ρίχνουμε σωσίβια σκοινιά για να πιαστούμε απο παντού. Σε μια συγγένεια, σ’ έναν εραστή, σ’ ένα φίλο, σ’ ένα σύζυγο, σε μια σύζυγο. Γατζωνόμαστε στα χρήματα και σε υλικά αντικείμενα για να στερεώσουμε ένα οικοδόμημα ασφάλειας που μπορεί να εξαφανιστεί μ’ έναν στιγμιαίο σεισμό ή μια πυρκαγιά ή έναν πόλεμο. Είμαστε σαν αράχνες, υφαίνουμε έναν ιστό σαν κατασκευή ολόγυρά-μας — πιθανόν αλυσοδένοντας τους εαυτους-μας με μια θρησκεία, ένα πολιτικό σύστημα, με την ταύτισή-μας με μια ομάδα, με μια εθνικότητα, με μια κοινωνική τάξη, με τους ρόλους-μας σαν φύλο κ.λπ. Και το πλοίο-μας θα είναι πολύ ασφαλές — πράγματι δε θα κουνιέται καθόλου — θά μαστε κολλημένοι — τελείως βαλτωμένοι — ανίκανοι να κινηθούμε έξω απο τον ιστό των ταυτίσεων που έχουμε υφάνει ένα γύρω-μας. Αυτό θα ταν ωραίο σ’ έναν κόσμο στατικό, αλλά αυτός ο κόσμος που ζούμε διαρκώς αλλάζει, και μάλιστα με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα. Η φύση της ζωής είναι διαρκής αλλαγή και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την αντιμετωπίσουμε. Τίποτα δε μένει το ίδιο. Πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι να προσαρμοστούμε και να ανταποκριθούμε στο περιβάλλον-μας. Κι εδω αρχίζουν τα προβλήματα. Σύντομα οι σημαδούρες όπου δέσαμε τις ασφαλιστικες-μας γραμμές αρχίζουν να κουνιούν­ται και τα σκοινιά σπάνε ή τα βλέπουμε ν’ αρχίζουν να σπάνε και σκεφτόμαστε έντρομοι πως πάει, χανόμαστε, θα πνιγούμε. Ένας εραστής μας αφήνει. Ένας σύζυγος πεθαίνει. Οικονομικές δυσκολίες παρουσιάζονται όταν είμαστε χωρίς δουλια. Χά­νουμε την επαγγελματικη-μας θέση. Πόλεμος ξεσπάει χάνουμε τις περιουσίες-μας, την οικονομικη-μας ασφάλεια.

Ξοδεύουμε τόσο τρομερή ποσότητα χρόνου με το να στε­ναχωριόμαστε πώς να κρατηθούμε σφιχτά πάνω σ’ αυτές τις γραμμές ασφάλειας, που προκαλούμε το σπάσιμό-τους μια ώρα αρχύτερα. Ενω αν είχαμε περισσότερη πίστη στην ψυχή-μας και στο Θεο, την αιώνια φύση-μας, θα μπορούσαμε να αφήνου­με τον εαυτο-μας να πλέει με τα διάφορα γεγονότα και θα ήμα­σταν έτσι σε περισσότερη αρμονία με τις γύρω-μας δυνάμεις.

Καθεμία απ’ αυτές τις κρίσιμες καταστάσεις προσφέρει μια ευκαιρία να ξεφύγουμε απ’ αυτή τη γραμμή έντασης και να συγκεντρώσουμε αντίθετα την πίστη-μας στον εσώτερο εαυτο-μας.

Αν κανείς χάσει το σύζυγο ή τη σύζυγό-του — αληθινά, πολύ αληθινά — αυτό είναι ένα λυπηρό κι ακόμη τρομερό γεγονός. Ένας σύντροφος είναι για τους περισσότερους απο μας η μεγαλύτερη πηγή ασφάλειας, η ισχυρότερη συγκινησιακή σύν­δεση που κάνουμε. Αλλα αν συμβεί θάνατος ή χωρισμός τι μπορούμε να κάνουμε;

Μπορούμε να πέσουμε σε βαθιά κατάπτωση — να αισθαν­θούμε πικρία και μνησικακία προς το Θεο και τον κόσμο γιατί θεωρούμε ότι υπήρξε τόσο πολύ σκληρός απέναντί-μας. Ο οί­κτος για τον ίδιο τον εαυτο-μας γίνεται τόσο μεγάλος που δε μας νοιάζει στ’ αλήθεια να ζούμε πια. Ή μπορεί να καλύψουμε πολύ σύντομα την πληγή — να γεμίσουμε το κενό — στέλνον­τας προς τα έξω μια καινούργια γραμμή ασφάλειας — βρί­σκοντας κάποιον άλλο που να εξαρτιόμαστε απ’ αυτόν — κά­ποιον άλλο για τον οποίο να ζούμε.

Μια τρίτη και πιο ρεαλιστική λύση είναι να δεχτούμε και να εκφράσουμε τον πόνο και τη θλίψη που μας προκάλεσε το γεγονός. Αλλα ύστερα να τ’ αφήσουμε κι αντί να στέλνουμε πιο πολλές γραμμές εξάρτησης προς τον έξω κόσμο, ν’ αρχίσουμε να κοιτάμε μέσα-μας και να βρούμε μέσα-μας την εσώτερη δύ­ναμη και ικανότητα για να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις. Κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία για να γίνουμε δυνατότεροι — πιο ενήμεροι, πιο ζωντανοί.

Τίποτα δε διαρκεί μέσα στον υλικό κόσμο ούτε και είναι τό­σο στέρεο ώστε να εξαρτιόμαστε απ’ αυτό. Μόνο εσωτερικές γραμμές δύναμης θα μας δώσουν τη σιγουριά και την ευκαιρία για να αναπτυχθούμε και να λειτουργήσουμε μέσα σ’ αυτόν τον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο.

Αυτό είναι το σημείο στο οποίο κάθε «ρεαλιστής» φέρνει τη συζήτηση: «Μας λέτε δηλαδή πως δε θά πρεπε να παντρευό­μαστε ή ν’ αγαπάμε ή να έχουμε χρήματα ή ένα μέρος για να ζούμε; Αν δεν είχαμε επαγγέλματα και κυβερνήσεις και θρησκεία, ο κόσμος θα βούλιαζε, θα κατέρρεε. Μας λέτε δηλαδή πως θα πρέπει να γίνουμε όλοι χύπηδες και να ζούμε σε αγρο­κτήματα; Για προσγειωθείτε παρακαλώ!».

Όχι, δε λέω τίποτα απ’ όλα αυτά. Είναι φανερό πως χρειαζό­μαστε τη δομή του κράτους και των επαγγελμάτων και της κοι­νωνίας. Σαν τι θά μοιαζε ο κόσμος χωρίς αγάπη και γάμο; Κι ύστερα δεν είναι ανάγκη να ζήσει κανείς μια στερημένη ζωη όταν η γη έχει τόσα πολλά να μας προσφέρει..

Το πρόβλημα βρίσκεται στην προσκόλληση, σ’ αυτά με τα οποία ταυτιζόμαστε για νάχουμε μιαν αίσθηση ασφάλειας. Μπορούμε ν’ αγαπάμε χωρίς να είμαστε εξαρτημένοι. Μπορού­με να έχουμε ένα επάγγελμα χωρίς να βασιζόμαστε πάνω σ’ αυτό για να αισθανόμαστε σημαντικοί. Μπορούμε να ζούμε σ’ ένα πολιτικό, θρησκευτικό ή κοινωνικό σύστημα χωρίς να σκεφτόμαστε πως είναι το μοναδικό σωστό κι ότι δε θα μπορούσαμε να υπάρχουμε αν θ’ άλλαζε. Μπορούμε να συνεχίσου­με να είμαστε ευτυχισμένοι ακόμη κι αν η μεγάλη-μας περιου­σία εξαφανιστεί.

Η ψυχή, ο εσώτερος εαυτός, ο Θεός, η πηγή της ζωής, είναι οι μόνες άγκυρες που είναι αρκετά σταθερές να κρατήσουν το πλοίο-μας στη θέση-του ανάμεσα στις καταιγίδες της ζωής. Και σε μια καταιγίδα το πλοίο χρειάζεται να είναι ευέλικτο, να κι­νείται με τη ροη των ρευμάτων· αν πάει αντίθετα, θα τσακιστεί και θα βουλιάξει.

Επαναλαμβάνω: «Βρεθήκατε ποτέ σ’ ένα ήσυχο ποταμάκι στην εξοχή την άνοιξη, όταν η ζωη είναι πράσινη κι’ υγρή;

Μια φορά, όταν βρισκόμουν στα Βραχώδη Όρη του Κολο­ράντο, πήγα σ’ ένα τέτοιο ποταμάκι. Κι αμέσως ένιωσα να υπνωτίζομαι απ’ τη ρυθμικη-του ροη και κάθησα για ώρες κοι­τάζοντας αφηρημένα μέσα στο παγωμένο κρυστάλλινο υγρό που έρρεε πάνω σε μια κοίτη απο στρογγυλούς γκρίζους και καφετιους βράχους. Τα μάτια-μου έμειναν καρφωμένα στο στροβιλώδη χορό των βρύων που ήταν κολλημένα σε μια πέ­τρα. Το νερό ορμούσε μέσα απ’ αυτά τα πράσινα βρύα, που ήταν σα ζωντανές υπάρξεις, μαλάζοντάς-τα μέσα σε μια ατέ­λειωτη ποικιλία ρευστών κινήσεων. Εκείνα τα λεπτά και ντελι­κάτα χορταράκια, παρόλο που ήταν γερά ριζωμένα πάνω στην πέτρα, στη βάση-τους, αφηνόντουσαν επιτρέποντας στον εαυτο-τους να ελλίσσονται και να γυρίζουν μ’ όποιο τρόπο η δύναμη του νερού τα οδηγούσε.

Και μια απλή σκέψη ήρθε στο νου-μου: «Αυτός είναι ο τρό­πος για να ζει κανείς τη ζωη. Νά μαστε γέρα ριζωμένοι στη δομή μέσα στην οποία υπάρχουμε, αλλά συγχρόνως νά μαστε χαλαροί, εύκαμπτοι και ν’ αποκρινόμαστε στις μεταβαλλόμε­νες δυνάμεις γύρω-μας».

Αυτός ο τρόπος ζωής και σκέψης — μόλο που μας είναι ξέ­νος σ’ αυτό το σημείο — είναι ένα απο τ’ απαραίτητα βήματα που πρέπει να κάνουμε κατά το στάδιο της εξέλιξής-μας. Μια τέτοια στάση ζωής δημιουργεί πολύ ελάχιστη ένταση και μέγι­στο ποσοστό αρμονίας.

Άρχισα λέγοντας πως θ’ αναφέρω μερικές πιθανές τεχνικές και ιδέες που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να κάνουμε αυτή τη μετάβαση και να ενεργήσουν σαν καταλύτες στο χορό της ψυχής.

1. Βαθειά χαλάρωση — Συνειδητοποίηση του Σώματος

Ανάπτυξη της επικοινωνίας ανάμεσα στη συνειδητή ενημερό­τητα και την αίσθηση του σώματος. Το να μάθουμε να χαλαρώ­νουμε το σώμα και να έχουμε συνείδηση των διαφόρων μερων-του και του σώματος σαν σύνολο. (Κεφάλαιο V).

2. Άσκηση — Χάθα Γιόγκα

Μεθοδικά χαλαρώνει σωματικές και πνευματικές εντάσεις με τη βοήθεια ασκήσεων σωματικών και αναπνοής. Δημιουργεί ένα πιο ρευστό και χαλαρό σώμα και νου. (Κεφάλαιο II).

3. Χορός — Δημιουργική Κίνηση

Σπάει τη σωματική και πνευματική ακαμψία και φέρνει σ’ επαφή με τις εσώτερες δυνάμεις και με τις δυνάμεις της φύσης. Η ίδια δυνατότητα υπάρχει σ’ όλες τις δημιουργικές εκφράσεις, όπως στη μουσική, στη ζωγραφική, στη χειροτεχνία, στην επιστημονική έρευνα κ.λπ.

4. Ψαλμοί και Προσευχή — Μπάκτι Γιόγκα

Επαναληπτικά τραγουδισμένοι απλοί τόνοι και προσευχές χρη­σιμεύουν για να προσανατολίσουν και να εναρμονίσουν την προσωπικότητα με ευρύτερες κοσμικές δυνάμεις. Κι είναι κι ευχάριστο. (Κεφάλαιο IX).

5. Αντιμετώπιση του Εαυτου-μας

Μαθαίνοντας να κοιτάζουμε τις ταυτίσεις του εγω-μας, να τις δεχόμαστε και να πηγαίνουμε πέρα απ’ αυτές. Μερικές τεχνικές είναι: Αυτογνωσία (χωρίς κριτική), ομαδικές συνεδριάσεις ευαισθησίας, διεξαγωγικη ανάλυση, Ε.ST. ARICA κλπ. (Κεφά­λαιο VIII).

6. Υπηρεσία προς την Ανθρωπότητα — Κάρμα Γιόγκα

Εναρμονίζοντας την ατομικη-μας θέληση με το καλό όλης της ανθρωπότητας, ερχόμαστε σε περισσότερο αρμονική σχέση με τις δυνάμεις της φύσης που προνοεί και προμηθεύει υποστήρι­ξη για ν’ αναπτυχθεί και να επιζήσει ο άνθρωπος. Καθώς υπη­ρετούμε τους άλλους, μας παίρνουν κάτω απο την προστατευτική φροντίδα-τους οι γύρω-μας δυνάμεις. (Κεφάλαιο IX).

7. Όνειρα

Καθώς θυμόμαστε τα όνειρά-μας και παρατηρούμε ορισμένα επαναλαμβανόμενα ονειρικά σύμβολα, μπορούμε να γεφυρώσουμε το κενό ανάμεσα στο συνειδητό και στον υποσυνείδητο νου. Μ’ αυτό σχετίζονται και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για δημιουργική φαντασία και για να θυμηθεί κανείς περασμέ­νες ζωές. Υπενθυμήστε τρεις φορές στον εαυτο-σας, πριν κοι­μηθείτε, ότι θα θυμηθείτε τα ονειρά-σας. Έχετε δίπλα στο κρεβάτι-σας ένα σημειωματάριο και μολύβι και αμέσως μόλις ξυπνήσετε γράψτε ό,τι θυμάστε. Κάθε μέρα θα θυμόσαστε όλο και περισσότερα.

8. Απόσπαση και Διάκριση

Ο πιο ισχυρός σύντροφος του διαλογισμού είναι μια στάση απόσπασης απο τα αντικείμενα και τις σχέσεις που υποχρεώ­νουν το νου να νομίζει πως είμαστε σώμα.

Διάκριση ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα θα μας βοηθήσει να φτάσουμε σε υψηλότερα επίπεδα διαλογισμού, πολύ πιο αποτελεσματικά.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά, θα μπορούσατε να μελετήσετε την Γνάνα Γιόγκα (Jnana Yoga) ή τη φιλοσοφία της Βεδάντα. (Τα θέματα αυτά εξετάζονται στο δεύτερο τόμο αυτού του βιβλίου).

Δ. Σύντομη Περιγραφή Μερικών Συστημάτων Διαλογισμού

1. Τί Είμαι; Αυτός είναι ο διαλογισμός που προτιμούσε ο Ραμαναμαχαπσι, ένας σύγχρονος μεγάλος σοφός της Ινδίας. Λέγε­ται επίσης «Νέτι». Νέτι δε, σημαίνει «όχι εκείνο», «όχι εκείνο».

Κάθεται κανείς σε μια στάση διαλογισμού, ησυχάζει το νου και κάνει νοερά την ερώτηση: «Τι είμαι;». Το πρώτο που συνειδητοποιεί κανείς είναι το σώμα. Αυτό βέβαια απορρίπτεται, γιατί ολοφάνερο είναι πως δεν είμαι το σώμα που είναι άτομα και μόρια.

Το δεύτερο που συνειδητοποιεί είναι οι αισθήσεις και τα ερεθίσματα που αυτές συλλαμβάνουν (ήχους, οσμές κλπ.). Δεν είμαι οι αισθήσεις, έτσι τις αφήνω κατά μέρος.

Ύστερα ο νους, αλλά συνειδητοποιώ το νου, επομένως δεν μπορεί να είμαι ο νους. Μπορώ και τον κοιτάζω σαν κάτι ξεχωριστό, επομένως δεν είμαι ο νους.

Ύστερα έρχονται σκέψεις. Αλλα δεν είμαι αυτή η σκέψη ού­τε εκείνη η σκέψη.

«Τι είμαι;»

Και καθετί που εισέρχεται στο πεδίο της συνειδητότητας απορρίπτεται, «όχι εκείνο». Αισθήματα, σκέψεις, πόνος, ιδέες, ήχοι, έρχονται αλλά αποκλείονται όλα. «όχι εκείνο».

Τι είμαι;

Η άσκηση αυτή μπορεί ύστερα ν’ αρχίσει να αναπτύσσεται μέσα στην καθημερινή ζωη, σε μια ακατάπαυστη αναζήτηση της αληθινής ταυτότητας του ατόμου, της ψυχής.

2. Διαλογισμός πάνω στην αναπνοή: Ο πιο απλός ίσως, και, όμως ο πιο δυναμικός διαλογισμός είναι η παρατήρηση της αναπνοής.

Απλα παρατηρήστε την αναπνοή καθώς περνάει μέσα κι έξω απ’ τα ρουθούνια. Μέσα κι έξω — Μέσα κι έξω.

Ο νους θα αναζητήσει, φυσικά, να στρέψει το βλέμμα-του κάπου αλλού για να διασκεδάσει. Θα ανακεφαλαιώσει παρελ­θόντα γεγονότα της ημέρας, προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε φορά, μελλοντικές αποφάσεις που πρέπει να πάρει, μνη­σικακίες για άτομα που νιώθει πως τον αδίκησαν.

Ατέλειωτα είναι τα παιχνίδια που αρέσκεται να παίζει ο νους. Κάθε φορά που αντιλαμβάνεστε πως ο νους έχει ξεφύγει απο το στόχο-του, που στην περίπτωση αυτή είναι η παρατήρη­ση της ροής της αναπνοής, μαλακά γυρίστε-τον πίσω σ’ αυτό το έργο.

Να είσαστε καλοί με τον εαυτο-σας. Μην απογοητεύεστε όταν δεν τα καταφέρνετε. Με τον καιρό και με την εξάσκηση θ’ αποχτήσετε σιγα-σιγα την ικανότητα να συγκεντρώνετε το νου-σας τελείως πάνω στην αναπνοή. Αυτό θα γίνει πιο δύσκο­λα αν απογοητεύεστε όταν δεν το πετυχαίνετε.

Παρακολουθήστε προσεχτικά την αναπνοή κι όταν νιώσετε το νου-σας ν’ αφαιρείται, φέρτε-τον πάλι πίσω χωρίς σχόλια ή τύψεις. Απλα ξαναρχίστε.

Η τεχνική αυτή θα καλυτερέψει την ικανότητα συγκέντρω­σης του νου-σας σε κατάσταση εγρήγορσης και σε κατάσταση ύπνου σε οποιαδήποτε καθήκοντα έχετε να εκπληρώσετε. Κι ακόμη είναι μια πολύ αποτελεσματική τεχνική χαλάρωσης. Η αναπνοή δε θα πρέπει να γίνεται ζορισμένα. Θα πρέπει να είναι μακρόχρονη και φυσική. Η ράχη θα πρέπει να είναι ευθυτενης και το στομάχι άδειο.

3. Διαλογισμός με «μάντρα»: Ο διαλογισμός πάνω σ’ ένα «μάντρα» είναι ίσως η πιο παλιά και πιο χρησιμοποιημένη μέ­θοδος διαλογισμού στις Ινδίες. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία αυτή, ο «Λόγος» που είναι ήχος, έχει μέσα-του τη δύναμη να δημιουργεί την πραγματικότητα που αντιπροσωπεύει. Αυτό μας το επαληθεύει ο Άγιος Ιωάννης: «Στην αρχή ήταν ο Λόγος και ο Λόγος ήταν με το Θεο και ο Λόγος ήταν Θεός».

Επομένως κάθε λόγος, δόνηση, ή ήχος που εκπέμπουμε ή συλλαμβάνουμε, έχει μεγάλο αποτέλεσμα πάνω-μας σωματικά, διανοητικά και πνευματικά. Γιαυτο η χρησιμοποίηση σωστών ήχων (Μάντρας) μπορεί να μεταμορφώσει το νου-μας και να μας ελευθερώσει απο την άγνοιά-μας και τη σύγχυση.

Ακριβώς αυτό μελετάει η επιστήμη των «μάντρας»· ποιοι ήχοι δημιουργούν ποια αποτελέσματα πάνω στον άνθρωπο. Υπάρχουν «μάντρας» για όλες τις περιπτώσεις κι όλες τις ανάγκες, αρχίζοντας απο το φαγητό, τη δουλια ή για να παντρευτεί κανείς μέχρι για να πεθάνει ή να φωτιστεί.

Εδω μας ενδιαφέρουν μόνο αυτά τα μάντρας που ανυψώ­νουν τη συνειδητότητα. Κάθε μάντρα έχει την έννοια ενός ανώτερου ιδανικού το οποίο αντιπροσωπεύει, και η επανάληψη αυτού του μάντρα θα φέρει αυτόν που το χρησιμοποιεί στην πραγματοποίηση αυτού του ιδανικού.

Για παράδειγμα, αν κάποιος επαναλάμβανε αδιάκοπα τη λέ­ξη «αλήθεια», τελικά θα εκδηλωθεί σαν αλήθεια. Αν κάποιος αδιάκοπα μιλάει για σεξ, θα βρεθεί να εκδηλώνει σεξουαλική δραστηριότητα.

Τέτοια είναι η δύναμη του ανθρώπινου νου και των δονήσεών-του.

Ο ήχος «ΟΜ» είναι το πιο αγνό απ’ όλα τα μάντρας γιατί αντιπροσωπεύει την ανεκδήλωτη πραγματικότητα, απ’ την οποία πηγάζει κάθε ζωη. Διαρκής νοερή επανάληψη του «ΟΜ» θα φέρει το άτομο πιο κοντά, όλο και πιο κοντά σ’ αυτή την απόλυτη πραγματικότητα.

Άλλα μάντρας βοηθούν τον άνθρωπο να εναρμονιστεί με τις διάφορες όψεις ή ιδιότητες του Θεού. «ΡΑΜ» ή «ΧΑΡΕ ΚΡΙΣΝΑ» για παράδειγμα, είναι μάντρας που βοηθούν τους πιστούς αυτών των ενσαρκώσεων του Θεού να ενωθούν με το ιδανικο-τους.

Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ένα παρόμοιο μάντρα, με το οποίο κανείς ενώνεται με τη Συνείδηση του Χριστου: «Κύριε Ιησού Χριστε ελέησόν-με, Κύριε Ιησού Χριστε ελέησόν-με…» Η φράση αυτή επαναλαμβάνεται νοερά στο νου και την καρδια του επίδοξου μοναχου.

So-Ham: Οι λέξεις So-Ham είναι ένα άλλο μάντρα που χρη­σιμοποιείται συνήθως με την αναπνοή. Η εισπνοή κάνει καθώς μπαίνει τον ήχο So (που σημαίνει ΑΥΤΟΣ) και η εκπνοή κάνει καθώς βγαίνει τον εσωτερικό ήχο Ham (που σημαίνει ΕΓΩ ΕΙ­ΜΑΙ). Το ΑΥΤΟΣ αναφέρεται στον ΕΝΑ-ΘΕΟ. Έτσι το μάντρα επιβεβαιώνει, καθώς εκπνέεται προς τα έξω, την ενυπάρχουσα ενότητά-μας με την Ψυχή, που είναι ένα με το Θεο.

Άλλα πάλι μάντρας είναι με περισσότερες λέξεις και λέγον­ται σαν προσευχές. Για παράδειγμα το «Gayatri Mantra» είναι ένα τετράστιχο που συνήθως επαναλαμβάνεται 108 φορές σαν μια επίκληση στο Υπέρτατο Ον να φωτίσει το νου-μας για να μπορέσουμε να βλέπουμε, να μιλάμε και να ενεργούμε σύμφω­να με την αλήθεια για να μπορέσουμε να καταλάβουμε την αληθινη-μας φύση.

Γενικά, ένα μάντρα αρχίζει σαν μια λεκτική επανάλειψη, αλλά καθώς ένα άτομο το χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο, γί­νεται πιο εκλεπτυσμένο και πιο πολύ σαν μια εσωτερική δόνη­ση, που ύστερα μερικές φορές εξακολουθεί ασυνείδητα κι όταν χρειαστεί θα ξαναυψωθει στην επιφάνεια.

Η επανάληψη ενός μάντρα ενω περπατάμε, δουλεύουμε ή καθόμαστε μ’ ένα κομπολόι προσευχής, λέγεται Japa. Όταν κανείς κάθεται σιωπηλά σε μια στάση διαλογισμού και το μάντρα λεπταίνει όλο και πιο πολύ γίνεται διαλογισμός. Μπορεί μ’ αυτό τον τρόπο να αναπτυχθεί σε μια διαρκή συνειδητότητα του πιο μεγάλου ιδανικού που έχει κανείς στη ζωη.

4. Υπερβατικός διαλογισμός: Ο Υπερβατικός Διαλογισμός είναι μια δημοφιλής και δυτικοποιημένη εκδοχή του διαλογισμού με μάντρα. Έχει κοπεί και ραφτεί στα μέτρα του ανθρώπου της δυτικής νοοτροπίας, για να του ταιριάζει, απο τον Μαχαρίσι Μάχες Γιόγκι.

Όπως συμβαίνει μ’ όλες τις διασκευές, έχει μερικά πλεονε­κτήματα και μερικές ελλείψεις. Έρχεται πιο εύκολο και πιο ελκυστικό για τον άνθρωπο της δυτικής κοινωνίας, γιατί το «Θρησκευτικο-πνευματικο» περιεχόμενο του έχει αφαιρεθεί.

Ξεφεύγει απ’ την παράδοση σε δυο κύρια σημεία. Πρώτα η έννοια ή ιδέα που κρύβεται πίσω απο το μάντρα δε δίνεται. Ο διαλογιζόμενος χρησιμοποιεί δηλαδή το μάντρα απλά σαν να ήταν ένας ήχος. Δεύτερο, η έμφαση πάνω στη συγκέντρωση αφαιρείται και ο διαλογιζόμενος διδάσκεται να «κρατάει, να φιλοξενεί» το μάντρα.

Κατά τη γνώμη-μου, η πρώτη αλλοίωση ελαττώνει το μέγι­στο πλεονέκτημα του μάντρα, που θα πρέπει να είναι «ήχος-συνειδητότητα». Η δεύτερη αλλοίωση φαίνεται πως είναι μια καλή πρόταση για το δυτικό άνθρωπο, που έχει την τάση να προσανατολίζεται πάντα προς ένα στόχο μ’ αυτό τον τρόπο έχουμε πιο χαλαρό διαλογισμό.

Φαίνεται πως για το δυτικό άνθρωπο η μέθοδος του Υπερβατικού Διαλογισμού είναι ένας καλός τρόπος για ν’ αρχίσει να διαλογίζεται. Τώρα, πού θα τον οδηγήσει αυτό, θα εξαρτηθεί απο το ίδιο το άτομο.

5. Διαλογισμός βαθιάς επίγνωσης: Αυτή είναι μια βουδιστικη μέθοδος διαλογισμού, που κάνει το σώμα, τις σωματικές αι­σθήσεις, τις κινήσεις του σώματος καθώς και το νου και τους μηχανισμους-του, όλ’ αυτά μαζί, αντικείμενα διαλογισμού. Μ’ άλλα λόγια, ο διαλογισμός, εδω, ξεχωρίζει τη συνειδητότητα απο το σώμα και το νου και ταξινομεί κάθε αίσθηση, σκέψη, ή κίνηση που νιώθει ή εκτελεί το σώμα. Αυτό ονομάζεται βαθιά επίγνωση, συνειδητότητα, και, παρόλο που σύμφωνα με τους τύπους η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε μια στάση διαλογισμού, μπορεί να γίνει μια διαρκής διαδικασία παρατήρησης μέ­σα σε κάθε δραστηριότητα, όπως π.χ. το φαγητό, το περπάτη­μα, η δουλια-μας κ.λπ.
6. Διαλογισμός Κουνταλίνι: Εδω, ο προχωρημένος Γιόγκι συ­γκεντρώνεται στο να νιώσει, ν’ αφυπνίσει και να μεταχειριστεί επιδέξια την ΠΡΑΝΑ ή SHAKTI (δημιουργική Δύναμη), που εδρεύει στην άκρη της σπονδυλικής στήλης (στην πραγματικό­τητα όχι μέσα στη φυσική σπονδυλική, αλλά σ’ έναν αγωγό ε­νέργειας που διατρέχει το σώμα παράλληλα μ’ αυτή).

Η ενέργεια αυτή ανυψώνεται απο τα κατώτερα προς τα ανώτερα κέντρα συνειδητότητας, που λέγονται CHAKRAS. Με τον τρόπο αυτό το άτομο φτάνει σε ανώτερη συνειδητότητα αγάπης, κατανόηση και ταύτιση με το σύμπαν. Είναι μια δύσκο­λη κι επικίνδυνη διαδικασία που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο με την καθοδήγηση ενός φωτισμένου δάσκαλου.

7. Διαλογισμός πάνω σε εσωτερικό ήχο ή φως: Όπως υπάρ­χουν εξωτερικές αισθήσεις, έτσι ακριβώς υπάρχουν και εσωτερικές αισθήσεις Όταν κανείς φτάσει σ’ ένα σημείο σιωπής, αρ­χίζει ν’ ακούει εσωτερικούς ήχους, ή να βλέπει εσωτερικά φώ­τα. Κι αυτά πολλές φορές χρησιμοποιούνται σαν αντικείμενα συγκέντρωσης, για διαλογισμό.

Ελπίζω πως θα σας παρουσιαστεί η ευκαιρία να συναντήσε­τε ένα δάσκαλο διαλογισμού και ν’ αρχίσετε να ασκείστε σ’ αυτό το ανεκτίμητο εφόδιο για τη ζωη.