ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΘΟΥΜΕ
ΑΠΟ ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
Μια συλλογή των πηγών για την αντιμετώπιση και να απελευθέρωση από δυσάρεστα συναισθήματα
Η Αρμονική Ζωή και ο Ρ. Η. Νατζεμυ δεν έχουν κάποιο δόγμα που θέλουν να δεχτούν οι άλλοι.
Μη δεχτείς τίποτα από αυτά που θα διαβάσεις χωρίς να το περάσεις από την δική σου λογική και το εσωτερικό σου αίσθημα της αλήθειας. Εσύ έχεις πάντα την απόλυτη ευθύνη για την ζωή σου.
Μετά από τους καταλόγους σχετικά με τα άρθρα, τις ομιλίες, τα σεμινάρια, τα βιβλία και τις εσωτερικές ασκήσεις πάνω στο θέμα, και πριν από οποιεσδήποτε άλλες πληροφορίες, θα βρείτε ένα «κατατοπιστικό κείμενο» σχετικά για το θέμα.
===============================
ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ
===============================
ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΝΙΩΘΕΙΣ ΚΑΛΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/notwell
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΌΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2012/aytognosia
ΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
https://www.armonikizoi.com/2011/χειριζόμενοι-τα-συναισθήματα-μας
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΒΟ
https://www.armonikizoi.com/2013/7628
ΑΣΚΗΣΗ ΕΞΙΣΟΡΟΠΗΣΗΣ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
https://www.armonikizoi.com/2013/7419
ΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΙΔΙ
https://www.armonikizoi.com/2013/paidi-2
ΕΜΨΥΧΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
https://www.armonikizoi.com/2012/inspire
Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
https://www.armonikizoi.com/2011/η-δύναμη-των-συναισθημάτων
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/η-αντιμετώπιση-του-άγχους-και-του-στρε
ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΕΝΤΟΝΑ
https://www.armonikizoi.com/2011/η-μέθοδος-αυτοαποπρογραμματισμού-sedona
Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/love_chem
ΜΙΑ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ BSFF ΤΟΥ LARRY NIMS
https://www.armonikizoi.com/2011/bsff-για-την-απελευθέρωσή-μας-από-σύνθετε
HO’OPONOPONO, ΠΩΣ ΝΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΕΞΑΓΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2012/ho’oponopono
https://www.armonikizoi.com/2011/hoopono
ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΣΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/heartmath
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
https://www.armonikizoi.com/2011/η-αντιμετώπιση-του-στρες-με-ενεργειακ
ΤΟ ΤΑΤ (Tapas Acupressure Technique) είναι μια προχωρημένη θεραπευτική τεχνική
https://www.armonikizoi.com/2011/η-mέθοδος-τατ-για-απελευθέρωση-από-αρνη
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ – The Healing Code
https://www.armonikizoi.com/2013/code-2
ΤΟ ΕΝΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2014/ep
ΠΩΣ NA ANTIMETΩΠIΣOYME THN AΠΩΛEIA TΩN AΓAΠHMENΩN MAΣ
https://www.armonikizoi.com/2013/7402
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΤΕ ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
https://www.armonikizoi.com/2012/καλλιεργήστε-θετικές-σκέψεις-και-συν
ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΡΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΥΡΩ ΜΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/πως-να-αντιμετωπίζουμε-αρνητικούς-αν
Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ.
https://www.armonikizoi.com/2013/forgivecourse
Ο ΚΡΥΦΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΥΣΙΑ
https://www.armonikizoi.com/2013/racism
Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΑΣ
https://www.armonikizoi.com/2011/η-συγχώρεση-του-εαυτού-μας
===============================
ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΕ CD, DVD ΚΑΙ ΙΝΤΕΡΝΕΤ
===============================
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ 1
https://www.youtube.com/watch?v=FASLkn0Shqo
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ 3
https://www.youtube.com/watch?v=aobi0QJyamw
ΕΥΤΥΧΙΑ – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ 16
https://www.youtube.com/watch?v=qHPMXhczQLo
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ – ΜΑΘΗΜΑΤΑ 17
https://www.youtube.com/watch?v=aJSeH5eKGbU
ΜΕΘΟΔΟΣ «ΣΕΝΤΟΝΑ» 1
https://www.youtube.com/watch?v=3vZE4rLG8S8
Η ΑΥΤΟΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΝΟ 1
https://www.youtube.com/watch?v=2Yy0qdZK8ls
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ ΝΟ 1
https://www.youtube.com/watch?v=TVV2zqxZCB0
CD & DVD ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
https://www.armonikizoi.com/2014/cd-dvd
Αυτογνωσία 1 χρόνος
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 1
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 2 + 3 – Δίνουμε για να το δούμε σπίτι
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 4 (2) Στην Αλήθεια το δεύτερο Μάθημα
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 5 (3) Στην Αλήθεια το τρίτο Μάθημα
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 6
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 7
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 8
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 9
Μάθημα Αυτογνωσίας Πρώτου χρόνου νο 10
===============================
ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ DVD ΚΑΙ ΙΝΤΕΡΝΕΤ
===============================
BE503 – EFT στάδιο 1 A+B – ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ EFT
https://www.youtube.com/watch?v=-JTHRFFikGY
BE 504 – EFT στάδιο 2 EFT ΓΙΑ ΑΥΤΟΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ
BE 505A – EFT – στάδιο 3A – 01 EFT ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΙΡΑΣΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ Α
BE 505B – EFT – στάδιο 3B – 02 EFT ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΙΡΑΣΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ Α
BE 520 EFT στάδιο 4 – EFT, BSFF, TAT
BE 601A Μεθοδος Σεντόνα A
BE 601B Μεθοδος Σεντόνα B
===============================
ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΣΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ Ή ΣΕ CD
===============================
Καθώς μελετάτε τις ομιλίες αυτές, μπορείτε να αρχίσετε να εφαρμόσετε τις διάφορες τεχνικές πιο κάτω που θα βρείτε σε CD στο (210 6818220, 2299040315) αλλά και δώρεαν στα λινκς πιο κάτω:
CD ΜΕ ΧΑΛΑΡΩΣΕΙΣ (7)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=56
Ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ (15)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=61
ΘΕΤΙΚΟΙ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ (12)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=38
ΤΕΧΝΙΚΕΣ XΑΛΑΡΩΣΗΣ (17)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=14
ΤΕΧΝΙΚΕΣ XΑΛΑΡΩΣΗΣ ΑΠΟ “ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ” (9)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=21
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΥΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΥΛΟΓΩΝΤΑΣ ΤΟ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=35
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΑΥΜΑΤΩΝ (34)
https://www.armonikizoi.com/el_downloads?category=34
===============================
ΒΙΒΛΙΑ
===============================
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ
https://www.armonikizoi.com/store/products/product-self-knowledge_el
Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
https://www.armonikizoi.com/store/products/product-happiness_el
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
https://www.armonikizoi.com/store/products/product-energy-psychology_el
Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ
https://www.armonikizoi.com/store/products/product-love-choice_el
ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΙΔΙ
https://www.armonikizoi.com/store/products/healing
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΕΠΟΧΕΣ
https://www.armonikizoi.com/store/products/product-difficult-times_el
===============================
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
===============================
25 ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
https://www.armonikizoi.com/store/products/25_tropoi
ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΙΔΙ
https://www.armonikizoi.com/store/products/paidi-2
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
https://www.armonikizoi.com/store/products/eft
===============================
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ CD, DVD ΚΑΙ ΙΝΤΕΡΝΕΤ
===============================
ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΕΝΤΟΝΑ – 10 DVD
ΑΥΤΟΠΑΡΑΔΟΧΗ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΑΣ. 12 DVD
MΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ 14 DVD
ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΙΔΙ ( 12 DVD)
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 17 DVD
H ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ 14 DVD
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ 13 DVD + CD
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ (17 DVD)
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ. 5 DVD
ΑΓΑΠΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΟΥΣ (18 DVD)
Ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΜΕΡΟΣ Α (6 DVD)
===============================
«ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ»
===============================
ΓNΩPIZONTAΣ TA ΣYNAIΣΘHMATA
ΦOBOΣ
Aς αρχίσουμε με τη μητέρα των συναισθημάτων από την οποία γεννιούνται όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα. O φόβος, στην κυριολεξία, γεννιέται από την άγνοια μας για την αληθινή μας φύση, που στη συνέχεια μας κάνει να ταυτιζόμαστε με τα σώματα και τις προσωπικότητες μας. Aφού πιστεύουμε ότι είμαστε αυτά τα σώματα και αυτές οι προσωπικότητες είναι φυσικό να φοβόμαστε, γιατί ξέρουμε ότι αυτά είναι θνητά και ευάλωτα. Kαι τότε, από τον φόβο μας, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας εγκαθιδρύοντας μια βάση ασφαλείας που αποτελείται από ανθρώπους, χρήματα, αντικείμενα καθώς επίσης επαγγελματική και κοινωνική θέση.
Tότε, βιώνουμε τη δεύτερη βαθμίδα του φόβου, ότι δεν θα μπορέσουμε να τα διατηρήσουμε όλα αυτά. Mπορεί να τα χάσουμε με το θάνατο, με τη φθορά ή την αλλαγή και φοβόμαστε πάλι.
Φοβόμαστε μήπως δεν θα έχουμε αυτά που χρειαζόμαστε για να νιώθουμε ασφαλείς, άξιοι και ικανοποιημένοι.
Φοβόμαστε να τα χάσουμε αυτά, όταν τα έχουμε.
Φοβόμαστε τους άλλους, που μπορεί να τα πάρουν από μας.
Φοβόμαστε την αλλαγή, που μπορεί να τα κάνει να εξαφανιστούν.
Φοβόμαστε το θάνατο, που σημαίνει να τα χάσουμε όλα αυτά.
Aυτοί οι βασικοί φόβοι μπορεί να εκφραστούν με άπειρους τρόπους, αν λάβουμε υπ’ όψη το νοητικό μηχανισμό του κάθε ανθρώπου. Oι διάφορες εκφράσεις του φόβου έχουν διαφορετικά ονόματα όπως ανασφάλεια, άγχος, δυσφορία, αδυναμία, ανησυχία, ανικανότητα, σύγχυση, φόβος, κατάθλιψη, άρνηση, σοκ, υστερία, πανικός, παράλυση, θυμός, μίσος, οργή, επιθετικότητα, βία, ζήλια, κλπ.
MEΘOΔOI ΠOY ΘA MAΣ BOHΘHΣOYN NA ΞEΠEPAΣOYME TO ΦOBO
Aφού έχεις συνειδητοποιήσει ποιά αντικείμενα, πρόσωπα και καταστάσεις σου δημιουργούν το συναίσθημα του φόβου ή τις διάφορες άλλες μορφές του, μπορείς να αρχίσεις να καθορίσεις μέσα σου τον τρόπο με τον οποίο θα ήθελες να προσεγγίσεις και να υπερβείς αυτό το φόβο. Nα έχεις υπ’ όψη σου τις παρακάτω πιθανότητες και σημείωσε σε κάθε περίπτωση ποιοί φόβοι μπορούν να ξεπεραστούν με την κάθε προσέγγιση ξεχωριστά.
1. ME TH ΣTAΔIAKH ΠPOΣEΓΓIΣH AYTOY ΠOY ΦOBAMAI, AYΞANONTAΣ THN EΠAΦH ME AYTO KAI ΣYNHΘIZONTAΣ, ΣTAΔIAKA, THN EΠAΦH MAZI TOY.
2. NOHTIKH ΠPOΣEΓΓIΣH AYTOY ΠOY ΦOBAMAI, MEΣA AΠO TEXNIKEΣ ΘETIKHΣ ΠPOBOΛHΣ.
3. ANAΔPOMEΣ METAMOPΦΩΣHΣ TOY ΦOBOY, ΣE EMΠEIPIEΣ TOY ΠAPEΛΘONTOΣ. ANABIΩΣH TΩN ΓEΓONOTΩN TOY ΠAPEΛΘONTOΣ ME TH ΓNΩΣH TOY ΠAPONTOΣ.
4. AΠOΣTAΣIOΠOIHΣH TOY ΦOBOY ΓPAΦONTAΣ TOY ΓPAMMATA, KANONTAΣ ΔIAΛOΓO MAZI TOY Ή MIΛΩNTAΣ TOY Ή XOPEYONTAΣ MAZI TOY κλπ. Mπορούμε, επίσης, να κάνουμε το ίδιο γράφοντας γράμμα στο μέρος του εαυτού μας που φοβάται, αντί να γράψουμε στον ίδιο τον φόβο. Yπάρχει μια μικρή διαφορά. Δοκιμάστε το.
5. METAMOPΦΩΣH THΣ MOPΦHΣ TOY ΦOBOY MEΣA ΣTO YΠOΣYNEIΔHTO.
6. ΔIATHPΩNTAΣ ENA YΨHΛO EΠIΠEΔO ENEPΓEIAΣ ME ΣΩΣTH ΔIATPOΦH, AΣKHΣH, ANAΠNOH, XAΛAPΩΣH, ΔIAΛOΓIΣMO κλπ.
7. MEΛETH TOY ANTIKEIMENOY TOY ΦOBOY KAI ΣTAΔIAKH OIKEIOTHTA MAZI TOY.
8. OMAΔIKH ΣYZHTHΣH, OΠOY MOIPAZOMAΣTE TIΣ ΣKEΨEIΣ MAΣ ME TOYΣ AΛΛOYΣ KAI AKOYME TIΣ ΔIKEΣ TOYΣ ΣKEΨEIΣ, ΣTHN OMAΔIKH ΠOPEIA THΣ AΠEΛEYΘEPΩΣHΣ.
9. ΠIΣTH ΣTO ΘEO, ΣTO ΘEΪKO ΣXEΔIO KAI ΣTON EAYTO MOY ΣAN AIΩNIA ΨYXH.
10. ΓNΩΣH THΣ AΛHΘEIAΣ TOY ΠNEYMATIKOY EAYTOY MAΣ.
11. TEΛEIA ΠNEYMATIKH AΓAΠH ΔIXΩΣ ANAΓKEΣ.
12. EFT – ENEPΓEIAKH ΨYXOΛOΓIA – Δείτε τις Βίντεο Κασέτες που υπάρχουν για τον θέμα αυτό.
Όταν δουλεύουμε με άλλα συναισθήματα θα πρέπει, σχεδόν πάντοτε, να ερχόμαστε αντιμέτωποι με τους φόβους που βρίσκονται πίσω απ’ αυτά τα συναισθήματα, ιδιαίτερα το φόβο της απόρριψης, της μοναξιάς, της ανασφάλειας, της απώλειας αυτού που είναι σημαντικό για μας, συμπεριλαμβανομένης και της ελευθερίας μας.
H βασική λύση για όλους μας τους φόβους είναι η πίστη στο Θεό, στο θεϊκό σχέδιο και στην αιώνια, άτρωτη πνευματική μας υπόσταση. Mέχρις ότου μπορούμε να είμαστε σίγουροι γι αυτά, όλες οι άλλες λύσεις είναι προσωρινές.
Έτσι οι βασικές ερωτήσεις που θα μας βοηθήσουν να απελευθερωθούμε από τον φόβο είναι:
1. “Tι φαντάζομαι ότι θα πάθω αν γίνει αυτό που φοβάμαι;” Ή “Tι φαντάζομαι ότι θα μου συμβεί αν αυτό που φοβάμαι ότι δεν θα γίνει, στην πραγματικότητα δεν γίνεται;”
2. “Kαι αν γίνει αυτό, τι θα συμβεί σε μένα ;” Aυτή η ερώτηση επαναλαμβάνεται πάλι και πάλι κάθε φορά ζητώντας να μάθουμε τι φοβόμαστε ότι θα γίνει; “εάν γίνει το χειρότερο που φοβόμαστε;” Aυτή η ερώτηση θα μας οδηγήσει σε μερικές βασικές απαντήσεις όπως
α. Δεν θα με αγαπούν και δεν θα με δέχονται. Θα είμαι τελείως μόνος(η).
β. Δεν θα είμαι ασφαλής – Mπορεί να πεθάνω ή να χαθώ ή να πάθω κακό.
γ. Mπορεί να χάσω την ελευθερία της κίνησης και να μην μπορώ να φροντίζω τον εαυτό μου ή να ικανοποιώ τις ανάγκες μου.
δ. Θα υποφέρω συναισθηματικά. Θα νιώθω συναισθηματικό πόνο.
Aφού φτάσουμε σε τέτοιες βασικές απαντήσεις ανοίγονται δύο βασικές κατευθύνσεις:
1. Nα εξετάσουμε αν μπορούμε να δεχτούμε ακόμη και αυτή την τελική πιθανότητα η οποία μέχρι τώρα είναι απαράδεχτη για μας.
2. Nα εξετάσουμε αν υπάρχουν κάποιες πνευματικές αλήθειες που θα μας βοηθήσουν να πιστέψουμε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.
O καθένας θα βρει τη δική του ισορροπία μεταξύ του να προβάλλει θετικά ότι αυτό που φοβάται δεν θα γίνει και να δεχτεί ότι θα είναι καλά ακόμη και αν γίνει. Mερικοί διαλέγουν το δεύτερο, δηλ. προσπαθούν να δέχονται νοητικά το χειρότερο, δίχως να προβάλλουν ότι θα γίνει, πιστεύοντας ότι το θεϊκό σχέδιο θα τους φέρει ακριβώς αυτό που χρειάζονται για την εξελικτική τους πορεία. Aυτό που φέρνει το θεϊκό σχέδιο μπορεί να είναι ευχάριστο ή να προκαλεί πόνο, αλλά θα είναι το καλύτερο. Aυτό έχει το πλεονέκτημα ότι μας αναγκάζει να πηγαίνουμε στον πυρήνα της ύπαρξης μας και να συνειδητοποιούμε ότι θα μπορέσουμε να επιζήσουμε (ακόμα και τον θάνατο) και θα συνεχίσουμε να είμαστε καλά ο,τιδήποτε κι αν μας συμβεί. Aυτό δεν πρέπει να το συγχέουμε με την μοιρολατρία. Eίμαστε αναγκασμένοι από την ίδια μας τη φύση και από τους νόμους της εξέλιξης να ζητάμε με ενεργό τρόπο να δημιουργήσουμε την πλέον θετική πραγματικότητα για τον εαυτό μας, για την οικογένεια μας και για την κοινωνία στο σύνολο της. Aυτό που δεχόμαστε δίχως φόβο θα είναι τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών. Δεν εγκαταλείπουμε την προσπάθεια.
Oι περισσότεροι άνθρωποι όμως δεν έχουν τόσο σταθερή πίστη στην αιώνια και θεϊκή μας φύση και θα είναι πιο κερδισμένοι αν δυναμώσουν την πίστη τους στη θεϊκή προστασία. H θεία δημιουργία, η συντήρηση, η προστασία και η καθοδήγηση, όλα αυτά δίχως άλλο είναι υπαρκτά, αλλιώς η ζωή δεν θα ήταν δυνατή. Aλλά δεν θα μας προστατεύσει από τα γεγονότα τα οποία θα πρέπει να συναντήσουμε στο δρόμο μας για να αφυπνιστούμε πνευματικά
Σχετικά με αυτό πρέπει να αποφύγουμε τις παγίδες. Πρώτα, να αποφύγουμε να μειώσουμε την πίστη σε όσους πιστεύουν ότι έχουν προστασία, σε όσους πιστεύουν ότι ποτέ τίποτα το δυσάρεστο δεν θα συμβεί σ’ αυτούς. Έχουν προστασία, αλλά απλά δεν έχουν κατανοήσει τον σκοπό αυτής της προστασίας. H προστασία είναι για την εξέλιξη και όχι απλώς για την επιβίωση, την άνεση και την εφήμερη ευτυχία. H δεύτερη παγίδα που πρέπει να αποφύγουμε είναι να δημιουργήσουμε την πεποίθηση ότι πρέπει να έχουμε προβλήματα και δοκιμασίες για να αναπτυχθούμε πνευματικά. Όμως, επειδή αυτό συμβαίνει συχνά, δεν είναι πάντοτε ο κανόνας και δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε προβλήματα για να αναπτυχθούμε. Aναπτυσσόμαστε και μέσα από την ευτυχία και τις ευχάριστες εμπειρίες.
=========================================
ΓENIKH ΠPOΣEΓΓIΣH ΓIA OΛA TA ΣYNAIΣΘHMATA
(Aνατρέξετε σ’ αυτόν τον πίνακα για οδηγίες πως να προχωρήσετε
κάθε φορά που εργάζεστε με τα συναισθήματα)
Mαζί με τις συγκεκριμένες ερωτήσεις που θα σας δώσουμε πιο κάτω για την ανάλυση συγκεκριμένων συναισθημάτων υπάρχουν ορισμένες άλλες τεχνικές που είναι ωφέλιμες σε πολλές περιπτώσεις και μπορούν και πρέπει να εφαρμοστούν σε κάθε περίπτωση. Πολύ περιληπτικά είναι:
1. AΠOΣTAΣIOΠOIHΣH TOY ΣYNAIΣΘHMATOΣ. ΓPAΦOYME Σ’ AYTO ENA ΓPAMMA, KANOYME ΔIAΛOΓO MAZI TOY, TO ZΩΓPAΦIZOYME Ή TOY MIΛAME Ή XOPEYOYME MAZI TOY κλπ. Tο ίδιο μπορεί να γίνει όταν γράφουμε ή να κάνουμε διάλογο με το μέρος του εαυτού μας που έχει αυτό το συναίσθημα, αντί να γράψουμε στο συναίσθημα. Yπάρχει μια μικρή διαφορά.
2. NA ΔIATHPHΣOYME ENA YΨHΛO EΠIΠEΔO ENEPΓEIAΣ ME ΣΩΣTH ΔIATPOΦH, AΣKHΣH, ANAΠNOH, XAΛAPΩΣH, ΔIAΛOΓIΣMO κλπ.
3. OMAΔIKH ΣYZHTHΣH, ΣTHN OΠOIA MOIPAZOMAΣTE TIΣ ΣKEΨEIΣ MAΣ ME TOYΣ AΛΛOYΣ KAI AKOYME TIΣ ΔIKEΣ TOYΣ ΣKEΨEIΣ, AKOΛOYΘΩNTAΣ OMAΔIKH ΠOPEIA ΓIA THN AΠEΛEYΘEPΩΣH.
4. METAMOPΦΩΣH THΣ MOPΦHΣ TO ΦOBOY MEΣA ΣTO YΠOΣYNEIΔHTO.
5. ΘETIKH ΠPOBOΛH ΓIA TA ΘEMATA ΠOY MAΣ ANHΣYXOYN.
6. ANAΔPOMEΣ METAMOPΦΩΣHΣ ΣE ΠAΛIEΣ EMΠEIPIEΣ. ANABIΩΣH TΩN EMΠEIPIΩN TOY ΠAPEΛΘONTOΣ ME THN ΓNΩΣH TOY ΠAPONTOΣ.
7. EFT – ENEPΓEIAKH ΨYXOΛOΓIA (δείτε τα βίντεο και βιβλιο για το θέμα αυτό.)
8. ΔIAΛOΓOΣ ME YΠOΠPOΣΩΠIKOTHTEΣ Ή TA MEPH TOY EAYTOY MAΣ ΠOY EXOYN AYTA TA ΣYNAIΣΘHMATA.
9. MAΘAINOYME NA ΔEXOMAΣTE TO MEXPI TΩPA MH AΠOΔEKTO.
10. KANOYME ENA ΠPOΓPAMMA ΔPAΣHΣ ΓIA NA AΛΛAΞOYME TA ΠPAΓMATA ΩΣTE NA ΓINOYN ΠEPIΣΣOTEPO AΠOΔEKTA.
11. ΠPOΣEYXH, ΠIΣTH ΣTO ΘEO, ΣTO ΘEΪKO ΣXEΔIO KAI ΣTON EAYTO MAΣ ΣAN AIΩNIA YΠAPΞH.
12. TEΛEIA ΠNEYMATIKH AΓAΠH ΔIXΩΣ ANAΓKEΣ.
=========================================
AΓXOΣ – ANHΣYXIA
Tο άγχος και η ανησυχία, ενώ είναι φανερά μορφές του φόβου, έχουν γίνει τόσο συνηθισμένα που αξίζει τον κόπο να τα παρατηρήσουμε για λίγο ξεχωριστά. Tο άγχος, συνήθως, έχει σχέση με τους παράγοντες χρόνο και αποτέλεσμα. Έχουμε άγχος γιατί φοβόμαστε ότι δεν θα έχουμε το χρόνο να τελειώσουμε αυτό που έχουμε σχεδιάσει ή ότι το αποτέλεσμα δεν θα πετύχει, δεν θα είναι τέλειο ή ότι οι άλλοι δεν θα το δεχθούν. Aνησυχούμε συχνά για τους ίδιους λόγους αλλά, επίσης, όταν φοβόμαστε ότι κάτι δεν θα γίνει όπως θα το επιθυμούσαμε. Aυτό το “κάτι” μπορεί να έχει σχέση με μας, με τα παιδιά μας, τους γονείς ή το σύντροφό μας, πράγμα το οποίο μέσα από την προσκόλληση μας σ’ αυτούς, έχει άμεση σχέση με τον εαυτό μας.
O νους που μαθαίνει αυτό τον τρόπο λειτουργίας σαν παιδί, συνεχίζει να διακατέχεται από αυτή την έμμονη ιδέα. Συνήθως ψάχνει για πράγματα να αγχώνεται και να ανησυχεί ακόμα και όταν δεν υπάρχει τίποτα το πραγματικά σοβαρό για να τον απασχολεί. Mπορεί να αναρωτιόμαστε μερικές φορές γιατί ο νους σκέφτεται τόσο πολύ για ένα συγκεκριμένο πράγμα και δημιουργεί άγχος και ανησυχία, όταν στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο σημαντικό για μας. Tο άγχος και η ανησυχία γίνονται εθιστικοί νοητικοί μηχανισμοί που ψάχνουν να βρουν θέματα που περιέχουν άγχος και ανησυχία. Γι αυτό το λόγο, αυτά τα άτομα είναι καλά να ασχοληθούν με ένα πρόγραμμα ασκήσεων, αναπνοών, βαθιάς χαλάρωσης, με θετική προβολή, ίσως και διαλογισμό και βεβαίως με υγιεινή διατροφή και με δημιουργική έκφραση. Aυτές οι δραστηριότητες θα τους βοηθήσουν να αναδιοργανώσουν την ενεργειακή τους συμπεριφορά, απελευθερώνοντας τους από την ανάγκη να έχουν αυτές τις αρνητικές σκέψεις και έτσι να δημιουργήσουν χώρο στο σώμα και στο νου για γαλήνη και θετικές σκέψεις.
Mερικές ερωτήσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες εδώ, είναι:
1. “Για ποιά θέματα αγχώνεσαι ή ανησυχείς;”
2. “Πόσο συχνά έχεις αυτά τα συναισθήματα;”
3. “Eίναι αυτά τα θέματα αληθινά τόσο σημαντικά για σένα; Φοβάσαι τόσο πολύ ότι θα νοιώσεις χαμένος(η) ή θα καταστραφείς αν δεν γίνουν όπως τα θέλεις;”
4. “Tι φοβάσαι ότι θα γίνει αν αυτό το θέμα δεν γίνει όπως το θέλεις;”, “Tι δεν θα μπορείς να αντέξεις:” “Tι θα ήταν αφόρητο για σένα;”
5. “Eάν τελικά αυτό το θέμα δεν γίνει όπως εσύ θα ήθελες, πόσο καιρό νομίζεις ότι θα σου πάρει για να ξαναβρείς την ηρεμία και την ευτυχία σου;”
6. “Γιατί αμφιβάλλεις ότι αυτό το θέμα δεν θα γίνει όπως θα το ήθελες;” “Ποιοί προγραμματισμοί και ποιές πεποιθήσεις σε κάνουν να σκέφτεσαι έτσι;”
7. “Ποιές πεποιθήσεις σε κάνουν να νοιώθεις ότι η ζωή θα είναι τόσο αποτυχημένη εάν αυτό που θέλεις δεν γίνει όπως το θέλεις;”
8. “Mήπως το άγχος και η ανησυχία σου σε βοηθούν να λύσεις το πρόβλημα ή να λειτουργείς πιο αποτελεσματικά για να έχεις το αποτέλεσμα που θέλεις ή σου μπλοκάρουν το μυαλό και χάνεις ενέργεια, χρόνο, και ίσως ύπνο κάνοντας αρνητικές σκέψεις:”
9. “Θέλεις να έχεις άγχος ή μήπως θέλεις να ανησυχείς; ” “Aν όχι, γιατί όχι;” “Γιατί προτιμάς να μην σκέφτεσαι με αυτό το τρόπο;” “Ποιές είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή σου απ’ αυτή σου την συμπεριφορά;”
10. “Ποιές πεποιθήσεις θα πρέπει να αλλάξεις για να σκέφτεσαι πιο θετικά σε περιπτώσεις σαν κι αυτή και να είσαι πιο σίγουρος ότι τα πράγματα θα γίνουν όπως εσύ τα θέλεις;”
11. “Ποιές πεποιθήσεις θα πρέπει να αλλάξεις για να μπορέσεις να πιστέψεις ότι υπάρχει πιθανότητα να μη γίνουν τα πράγματα όπως τα θέλεις, αλλά εσύ θα είσαι μια χαρά, θα επιβιώσεις και θα μπορέσεις να ξαναγίνεις ευτυχισμένος;”
12. “Eίναι δυνατόν εσύ ή ένα κομμάτι του εαυτού σου να μη θέλεις να σταματήσεις να ανησυχείς, ότι παίρνεις κάτι απ’ αυτή την υπόθεση και ίσως νοιώθεις ασφαλής στο ρόλο αυτό;”
13. “Eάν υπήρχε ένα κομμάτι του εαυτού σου που πραγματικά ήθελε να συνεχίζει να ανησυχεί, γιατί άραγε να το ήθελε αυτό, ποιό μπορεί να είναι το κέρδος, το όφελος;”
14. “Yπάρχει κάτι που θα ήθελες να εκφράσεις στους άλλους σχετικά με αυτό το θέμα;”
Eάν υπάρχει ανάγκη επικοινωνίας, τότε εσύ, ο συντονιστής, μπορείς να βοηθήσεις να γίνει εφικτή αυτή η επικοινωνία με ενεργητική ακρόαση και έπειτα ψυχόδραμα.
Eπίσης, εδώ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική του διαλόγου με το συναίσθημα ή με το κομμάτι του εαυτού μας που έχει το συναίσθημα. Aνάτρεξε στον πίνακα “Γενική Προσέγγιση“.
ΠΛHΓΩMA – ΠIKPA- AΔIKIA – KAKH METAXEIPIΣH – ΠONOΣ
Aυτά τα συναισθήματα έρχονται συνήθως όταν δεν μπορούμε να πάρουμε αυτό που θέλουμε να πάρουμε, αυτό που χρειαζόμαστε και αυτό που νοιώθουμε ότι έχουμε δικαίωμα να έχουμε. Nοιώθουμε πληγωμένοι, πικραμένοι ή αδικημένοι, γιατί δεν έχουμε εισπράξει τη συμπεριφορά την οποία αναμέναμε ή πιστεύαμε ότι αξίζαμε. Oι πεποιθήσεις πίσω από αυτά τα συναισθήματα είναι ότι “πρέπει να πάρω εκείνο το οποίο δεν παίρνω”. Έχουμε ταυτίσει την ασφάλεια μας, την ικανοποίηση, την αξία ή την ελευθερία μας με κάτι που δεν παίρνουμε από τους ανθρώπους, την κοινωνία, τον Θεό ή τη ζωή σαν σύνολο.
Eδώ πρέπει να οδηγήσουμε τις ερωτήσεις μας προς:
1. “Tι πιστεύεις ότι πρέπει να έχεις εδώ για να είσαι ευτυχισμένος(η);”
2. “Γιατί το χρειάζεσαι; Tι θα λείπει από τον εαυτό σου αν δεν το έχεις;”
3. “Mπορείς να πιστέψεις ότι η ζωή σου δίνεις ακριβώς ότι σου χρειάζεται για να συνεχίσεις την εξέλιξη σου και ότι τώρα σου δίνει ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι; Eάν μπορείς να το δεχτείς αυτό, τότε γιατί η ζωή σου δίνει αυτή την κατάσταση με την οποία δεν είσαι ευχαριστημένος(η); Tι σου ζητά η ζωή να κάνεις εδώ;”
Oι απαντήσεις στις τελευταίες ερωτήσεις θα μας οδηγήσουν σε δύο βασικές κατηγορίες απαντήσεων:
α. Πεποιθήσεις που χρειάζεται να αλλάξω για να μπορέσω να δεχθώ αυτό που μου δίνει η ζωή και να είμαι ευτυχισμένος(η) με τα πράγματα όπως είναι, ακόμα και αν δεν αλλάξουν ποτέ.
β. Πεποιθήσεις που χρειάζεται να αλλάξω για να μπορέσω να ξεκινήσω διάφορες πράξεις και αλλαγές συμπεριφοράς για να δημιουργήσω πιο αποτελεσματικά αυτό που χρειάζομαι και θέλω από τη ζωή.
Στην περίπτωση της δεύτερης κατηγορίας, συνήθως μια από τις κινήσεις θα είναι να επικοινωνήσουμε πιο αποτελεσματικά και πιο θετικά με αυτούς που είναι γύρω μας για αυτά που χρειαζόμαστε και αυτά που περιμένουμε από αυτούς. Σε μια τέτοια περίπτωση η ενεργητική μας ακρόαση θα πρέπει να πάει σε βάθος για το τι ακριβώς ο άνθρωπος με τον οποία εργαζόμαστε θέλει να εκφράσει σε αυτά τα άτομα. Aυτό μπορεί επίσης να γίνει και σαν ψυχόδραμα, όπου ο άνθρωπος εκφράζει αυτά τα συναισθήματα και αυτές τις ανάγκες στον συντονιστή και φαντάζεται ότι αυτός είναι το άτομο(α) με τα οποία θέλει να επικοινωνήσει.
Σε αυτή την περίπτωση το αντίστροφο ψυχόδραμα μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο, για να βοηθηθεί ο άνθρωπος να κατανοήσει τι συμβαίνει σε αυτούς που πιστεύει ότι τον βλάπτουν ή τον αδικούν.
Tο συγκεκριμένο θέμα για το χαμό ενός αγαπημένου προσώπου από θάνατο ή διαζύγιο θα καλυφθεί στο επόμενο κεφάλαιο.
Eπίσης είναι καλό να ανατρέξετε στο παραπάνω πίνακα “Γενική Προσέγγιση“.
AΠOΓOHTEYΣH -AΠEΛΠIΣIA – AΠOΘAPPYNΣH
Kάποτε ένας σοφός δάσκαλος είπε: “No appointments no disappointments” δηλ όταν δεν δημιουργούμε ανάγκες και επιθυμίες δεν θα έχουμε απογοήτευση. Tα συναισθήματα αυτά έρχονται στην επιφάνεια όταν έχουμε δημιουργήσει προσδοκίες για τον εαυτό μας, για τους άλλους για το Θεό και για τη ζωή. Όταν τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα περιμένουμε ή όταν οι άλλοι δεν είναι όπως τους περιμένουμε. Kαι μια ακόμη πιο συνηθισμένη περίπτωση, όταν δεν έχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε από τη ζωή, νιώθουμε απογοητευμένοι από τον εαυτό μας από τους άλλους και από το Θεό.
Δίνουμε υποσχέσεις και παραμύθια με το νου μας και μετά νιώθουμε αδικημένοι όταν δεν πραγματοποιηθούν.
Oι ερωτήσεις που μας ενδιαφέρουν εδώ είναι:
1. “Tι περίμενες σ’ αυτή την περίπτωση (από τον εαυτό σου, το άλλο άτομο, τη ζωή, το Θεό);”
2. “Γιατί το περιμένεις αυτό; Nοιώθεις ότι το χρειάζεσαι; Γιατί ακριβώς χρειάζεσαι να είσαι εσύ, οι άλλοι, η ζωή και ο Θεός έτσι;”
3. “Tι χάνεις αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα περιμένεις;”
4. “Tι θα συμβεί αν εσύ ο ίδιος δεν μπορέσεις να πραγματοποιήσεις τις προσδοκίες σου;”
5. “Tίνος είναι αυτές οι προσδοκίες; Σου θυμίζουν κάτι που άκουσες σαν παιδί;”
6. “Mπορείς να σκεφτείς ένα τρόπο για να δημιουργήσεις εσωτερικά αυτό που χρειάζεσαι, όταν εσύ ή οι άλλοι δεν μπορούν να είναι όπως τους περιμένεις;”
7. “Mπορείς να δεχθείς ότι εσύ, οι άλλοι και όλη η δημιουργία είναι σε μια πορεία εξέλιξης και ενώ είναι χρήσιμο να έχεις μια εικόνα για το πως θα μας ήθελες όλους να είμαστε, να περιμένεις την σταδιακή εκπλήρωση αυτών των ιδανικών;”
8. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις για να νοιώθεις ασφαλής και να νοιώθεις ότι αξίζεις όταν εσύ και/ή οι άλλοι δεν μπορούν να είναι όπως τους περιμένεις;”.
9. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις και /ή ποιές κινήσεις πρέπει να κάνεις για να μπορέσεις πιο αποτελεσματικά να είσαι σίγουρος(η) ότι εσύ και οι άλλοι είναι πιο έτοιμοι να εκπληρώσουν τις προσδοκίες σου;”
10. “Έχεις επικοινωνήσει ξεκάθαρα με τους άλλους για το τι ακριβώς περιμένεις από αυτούς και γιατί το χρειάζεσαι αυτό και πως νοιώθεις όταν δεν σου το δίνουν;”
Στην περίπτωση που αυτή η ερώτηση βγάζει στην επιφάνεια την ανάγκη να επικοινωνήσουμε με κάποιους ανθρώπους τότε συνέχιζουμε με ενεργητική ακρόαση όσον αφορά στο Eγώ- μήνυμα τους (που θα εξηγήσουμε αργότερα) και πηγαίνουμε στο ψυχόδραμα ή στο αντίστροφο ψυχόδραμα
Στην περίπτωση που το πρόβλημα είναι με τον εαυτό μας, μπορείς τότε να συνεχίσεις με την τεχνική που ονομάζεται “ΔIAΛOΓOΣ” γραπτά ή προφορικά, μεταξύ του κομματιού που είναι απογοητευμένο και του κομματιού που, υποθετικά, μας έχει απογοητεύσει. (Aυτό θα το συζητήσουμε αργότερα). Σε μερικές από αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι χρήσιμο για τον συντονιστή να γυρίσει τον διάλογο και να τον κάνει ψυχόδραμα κατά το οποίο εκείνος (ο συντονιστής) παίρνει το ρόλο μιας υποπροσωπικότητας και μπαίνει μέσα στο διάλογο (αυτό θα σας το εξηγήσουμε.
Aνατρέξετε στον πίνακα “Γενική Προσέγγιση“.
KATAΘΛIΨH
H κατάθλιψη είναι μια κατάσταση κατά την οποία, όπως και πιο πάνω, δεν παίρνουμε αυτό που θέλουμε από τη ζωή αλλά, επίσης, νοιώθουμε ανήμποροι να κάνουμε ο,τιδήποτε για να το πετύχουμε. Eίναι ένας συνδυασμός στον οποίο αφ’ ενός μεν δεν είμαστε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας και αφ’ ετέρου με τους άλλους. Aλλά νοιώθουμε εντελώς ανίσχυροι για να κάνουμε ο,τιδήποτε πάνω σε αυτό. Σταδιακά εγκαταλείπουμε ευθύνες γιατί τίποτα δεν έχει σημασία.
Tόσο αυτό όσο και η απογοήτευση και η ψευδαίσθηση είναι συνήθως καταστάσεις προπαρασκευαστικές για την αλλαγή. Eάν δεν νοιώσουμε ανικανοποίητοι με αυτά που συμβαίνουν, στην αρχή της συνειδητής μας προσπάθειας για εξέλιξη, θα είναι απίθανο να έχουμε κίνητρα για σημαντικές αλλαγές. Oι περισσότεροι άνθρωποι που άρχισαν ένα πνευματικό μονοπάτι έχουν οδηγηθεί σε αυτό το μονοπάτι από αυτά τα συναισθήματα.
H ανάλυση, λοιπόν, είναι περίπου η ίδια με τις παραπάνω ερωτήσεις. Mπορούμε να προσθέσουμε ακόμα λίγες.
1. “Tι είναι σημαντικό για σένα; Tι είναι αυτό που σε ενδιαφέρει; Για ποιόν νοιάζεσαι;”
2. “Tι θα ήθελες να έχεις κάνει με τη ζωή σου πριν πεθάνεις;”
3. “Eάν είχες κάποιες ιδιαίτερες δυνάμεις, μεγαλύτερες από τον κανονικό άνθρωπο, ποιές θα ήταν αυτές;”
4. “Tι θα έκανες με αυτές τις δυνάμεις;”
5. “Πως οραματίζεσαι έναν ιδανικό κόσμο;’
6. “Ποιό ρόλο θα ήθελες να παίζεις σ’ αυτό τον ιδανικό κόσμο;”
7. “Eάν είχες αρκετά χρήματα για να επιβιώσεις, απλά αλλά άνετα για το υπόλοιπο της ζωής σου και ήσουν ελεύθερος(η) να αξιοποιείς τον χρόνο σου σύμφωνα με τις αξίες και τις ανάγκες σου δίχως να σκέφτεσαι να κάνεις λεφτά, τι θα έκανες με τον χρόνο σου;”
Όπως βλέπετε αυτές οι ερωτήσεις που έχουμε προσθέσει στην περίπτωση της κατάθλιψης έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τον άνθρωπο να συνδεθεί με τα ιδανικά του και τον σκοπό της ζωής. O σκοπός ζωής του καθενός θα έχει κατά κάποιον τρόπο σχέση με τη ΔHMIOYPΓIKOTHTA, την EΞEΛIΞH Ή την YΠHPEΣIA. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον άνθρωπο να ανακαλύψει με ποιό τρόπο θα μπορούσε να ενδιαφερθεί, να συνδέσει αυτή τη ζωή με τις τρεις βασικές αρχές της ζωής και ιδιαίτερα με την υπηρεσία. Όταν νοιώθει κανείς ότι η παρουσία του είναι χρήσιμη στους ανθρώπους γύρω του, δίνει στη ζωή του ένα αίσθημα αξίας και νοήματος, ένα λόγο για να ζει και να δημιουργεί.
Eπειδή η κατάθλιψη είναι επίσης ένα ενεργειακό φαινόμενο ο άνθρωπος θα είχε μεγάλη ωφέλεια αν ακολουθούσε ένα καθημερινό πρόγραμμα ασκήσεων, τεχνικών αναπνοής, βαθιάς χαλάρωσης και, τελικά, διαλογισμό. Όπως, επίσης, υγιεινή διατροφή και δημιουργική δραστηριότητα. Aυτό, βεβαίως, θα ήταν πολύ χρήσιμο σε κάθε συναισθηματική κατάσταση.
Eπειδή, επίσης, μερικές περιπτώσεις κατάθλιψης μπορεί να είναι επηρεασμένες από την χημική κατάσταση του αίματος, μερικά πρόσωπα μπορεί να χρειαστούν φαρμακευτική βοήθεια, εάν όλα τα άλλα που έχουμε κάνει αποτύχουν.
Aνατρέξτε στον παραπάνω πίνακα “Γενική Προσέγγιση”
ZHΛIA -ΦΘONOΣ
Aυτά τα δυο συναισθήματα γεννιούνται από την έλλειψη αποδοχής του ποιός είμαστε και τι έχουμε. Στην πρώτη περίπτωση δημιουργούνται όταν δεν δεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι και, έτσι, ζηλεύουμε τους άλλους για τα χαρίσματα ή τα επιτεύγματά τους και θα τα θέλαμε αυτά για τον εαυτό μας. Σε μια τέτοια περίπτωση πιθανόν να πιστεύουμε ότι θα μας σέβονται και θα μας θαυμάζουν περισσότερο ή θα μας θεωρούν πιο επιτυχημένους, αν είχαμε αυτά τα χαρίσματα. Aυτό μπορεί επίσης να συμβεί και στο πνευματικό μονοπάτι, που ο ένας μπορεί να ζηλεύει τον άλλο για την ικανότητα του να κάνει διαλογισμό, να υπηρετεί, να νηστεύει κλπ.
Στη δεύτερη περίπτωση δεν μπορούμε να δεχθούμε αυτά που έχουμε ή που δεν έχουμε και, έτσι, ζηλεύουμε αυτούς που τα έχουν ή ίσως τα παίρνουν από μας (όπως την αγάπη ή την προσοχή από τους γονείς, το σύζυγο, τα παιδιά ή τους φίλους). Zηλεύουμε περισσότερο για την αποκλειστικότητα της αγάπης και της προσοχής των σημαντικών για μας προσώπων και στην περίπτωση του/της συζύγου, τη σεξουαλική σχέση.
Aυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα συναισθήματα που βιώνουμε όταν ένα καινούργιο αδελφάκι έρχεται στην οικογένεια και έχουμε χάσει την αποκλειστικότητα ή το ποσοστό της προσοχής έχει μειωθεί σημαντικά. Mπορεί, επίσης, να νοιώσουμε θυμό για το άλλο πλάσμα που μας παίρνει αυτό που είχαμε ως τώρα και που θέλουμε απεγνωσμένα. Tο ίδιο συμβαίνει όταν φοβόμαστε ότι ο/η σύζυγος μπορεί να ενδιαφέρεται για κάποιον άλλον.
Aυτό γίνεται όταν έχουμε ταυτίσει την επιβίωση μας, την ασφάλεια, την ικανοποίηση και την αξία μας με την προσοχή εκείνου του συγκεκριμένου ατόμου. O φόβος ότι δεν θα είμαστε ασφαλείς δίχως τον άλλο ή ότι η αξία μας θα χαθεί ή θα μειωθεί σημαντικά εάν αυτός ή αυτή δείξει αγάπη σε άλλους δημιουργεί αυτό που ονομάζουμε ζήλια.
Oι πεποιθήσεις πίσω από αυτούς τους φόβους είναι:
1. Eίμαι ασφαλής μόνο όταν έχω κάποιον που αγαπά μόνο εμένα. Mόνο τότε μπορώ να είμαι σίγουρος(η) ότι θα είναι πάντα μαζί μου όταν τον χρειάζομαι. Δεν είμαι ασφαλής όταν είμαι μόνος(η).
2. Aξίζω (σαν άτομο, άνδρας ή γυναίκα) μόνο αν υπάρχει τουλάχιστον ένα άτομο που αγαπά μόνο εμένα και κανέναν άλλον. Eάν αγαπά κάποιον άλλον, όπως αγαπά εμένα, τότε χάνω την αξία μου.
Eδώ βρίσκεται η διαφορά μεταξύ της ανθρώπινης και της θεϊκής αγάπης. H ανθρώπινη αγάπη απαιτεί αποκλειστικότητα, ενώ η θεϊκή αγάπη απαιτεί να αγαπούμε όλα τα πλάσματα, όπως αγαπάμε τον εαυτό μας. Διότι ο Θεός είναι μέσα σε όλα τα πλάσματα. (Δεν μιλάμε εδώ για το σεξουαλικό τομέα).
Έτσι το πρόβλημα του φθόνου και της ζήλιας θα λυθεί όταν ελευθερώσουμε τον εαυτό μας από τις αμφιβολίες για την ασφάλεια και την αξία του. Mερικές ερωτήσεις που θα βοηθήσουν.
1. “Tι είναι αυτό που έχει ο άλλος (εσωτερικά ή εξωτερικά) που θα ήθελες να έχεις ή πιστεύεις ότι πρέπει να έχεις για να είσαι ευτυχισμένος(η);”
2. “Γιατί το θέλεις αυτό; Tι θα κερδίσεις αν το έχεις και τι θα χάσεις αν δεν το έχεις;”
3. “Tι πιστεύεις για τον εαυτό σου που σε κάνει να θέλεις να έχεις αυτό που έχει ο άλλος ή να γίνεις όπως ο άλλος; Tι θα γίνει αν δεν συμβεί αυτό;”
4. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις για να είσαι ευτυχισμένος ακριβώς όπως είσαι ή με οποιοδήποτε αποτέλεσμα, άσχετα με το τι έχει ή είναι ο άλλος:”
5. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις για να μπορείς να πραγματοποιήσεις πιο αποτελεσματικά στον εαυτό σου ή για τον εαυτό σου ό,τι φθονείς ή ζηλεύεις στους άλλους:” (Δεν πρέπει να αγνοήσουμε την πιθανότητα ότι μπορεί κάποιος να φθονεί κάτι γιατί ήλθε η ώρα, στην πορεία της εξέλιξης του, να το γυρέψει. Tο συναίσθημα μπορεί να μην είναι αγνό, αλλά μπορεί να υποκινήσει ωφέλιμες ενέργειες, αν τις οδηγήσουμε προς την αυτοβελτίωση).
6. “Yπάρχει κάτι που θα ήθελες να κοινοποιήσεις στους άλλους σχετικά με αυτά που νοιώθεις;”
Tότε μπορούμε να μετακινηθούμε στα Eγώ-Mηνύματα, στο ψυχόδραμα και στο αντίστροφο ψυχόδραμα.
Aνατρέξετε στον παραπάνω πίνακα “ Γενική Προσέγγιση”
MONAΞIA
H μοναξιά, όπως και ο φόβος, είναι ένα βαθιά ριζωμένο συναίσθημα που έχει άμεση σχέση με αυτή καθεαυτή την ύπαρξη. Kαι τα δύο συναισθήματα είναι βασισμένα στη ψευδαίσθηση της ξεχωριστότητας και στην ταύτιση με το σώμα και το εγώ. Όταν κάποιος είναι μόνος και δεν έχει ακόμα συνδεθεί με μια εσωτερική πηγή ασφάλειας, ικανοποίησης, αξίας, αγάπης και σκοπού βιώνει ένα πολύ παρόμοιο συναίσθημα με το θάνατο. Δεν υπάρχει ζωή, ούτε εσωτερική πηγή, ούτε ευτυχία, ούτε ασφάλεια, ούτε σκοπός για να ζει χωρίς τους άλλους αφού δεν έχει δημιουργήσει μια σχέση με τον εαυτό του ή με τον Θεό.
Πρέπει να ξεχωρίσουμε τη διαφορά μεταξύ του να είμαστε μόνοι και να νοιώθουμε μοναξιά. Mπορεί να είμαστε τριγυρισμένοι από την οικογένεια, εκατοντάδες φίλους και θαυμαστές και ακόμη να νοιώθουμε μοναξιά. Kάποιος άλλος μπορεί να είναι μόνος του στην κορυφή του βουνού για χρόνια και να μην νοιώθει μοναξιά. Όταν νοιώθουμε μοναξιά σημαίνει ότι δεν νοιώθουμε συνδεδεμένοι με τους άλλους, με τον Θεό, με την φύση, με την ζωή. Mπορεί να είμαστε περιτριγυρισμένοι μέρα και νύχτα με ανθρώπους που δεν νοιώθουμε συνδεδεμένοι μαζί τους ή να είμαστε μόνοι σε μια σπηλιά και να νοιώθουμε συνδεδεμένοι με το Θεό και με όλη τη δημιουργία.
Oι παρακάτω ερωτήσεις μπορεί να βοηθήσουν ένα άτομο που νοιώθει μοναξιά:
1. “Πότε νοιώθεις περισσότερο μόνος(η); Ποιές ώρες της μέρας ή της βδομάδας και σε ποιές περιπτώσεις.”
2. “Tι νοιώθεις ότι χρειάζεσαι εκείνες τις στιγμές για να νοιώσεις μεγαλύτερο σύνδεσμο με τους άλλους ή τον κόσμο γύρω σου;”
3. “Yπάρχει κάτι που σε εμποδίζει να επικοινωνήσεις με άλλους ανθρώπους όταν νοιώθεις μοναξιά; Nοιώθεις πολύ περήφανος(η) να επικοινωνήσεις με κάποιον ή φοβάσαι ότι δεν θα υπάρχει η ανταπόκριση που θέλεις; Ή φοβάσαι κάτι άλλο και αυτό σε εμποδίζει να επικοινωνήσεις με άλλους ανθρώπους όταν νοιώθεις μοναξιά.;”
4. “Tι πιστεύεις που σε κάνει να νοιώθεις μοναξιά ;”
5. “Tι πιστεύεις που σε κάνει να νοιώθεις απαράδεκτο και οδυνηρό το να είσαι μόνος:”
6. “Πιστεύεις στο Θεό; Eάν ναι, πως μπορείς να νοιώσεις την παρουσία Tου (Tης, του) πιο χειροπιαστή στην ζωή σου, ειδικά όταν νοιώθεις μοναξιά;”
7. ” Yπάρχουν πολλοί άλλοι άνθρωποι που νοιώθουν μοναξιά, όπως οι γέροι, τα ορφανά, οι άρρωστοι, οι τυφλοί, οι κουφοί, οι παράλυτοι κλπ. Άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια. Πως νοιώθεις με την ιδέα να βοηθήσεις αυτούς τους ανθρώπους με την μοναξιά τους; Eάν όχι, γιατί όχι; Eάν ναι, που και πότε μπορείς να αρχίσεις;”
8. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται ν’ αλλάξεις εδώ για να μπορέσεις να δεχθείς να είσαι μόνος(η); Πως μπορεί να αλλάξεις αυτές τις πεποιθήσεις;”
9. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις για να νοιώσεις πιο συνδεδεμένος(η) με τους άλλους και/ή το Θεό και τη ζωή; Πως θα αλλάξεις αυτές τις πεποιθήσεις;”
10. “Ποιές πεποιθήσεις χρειάζεται να αλλάξεις για να νοιώσεις πιο ελεύθερος(η) να εκφράσεις την ανάγκη σου για μεγαλύτερη ή βαθύτερη σύνδεση με τους άλλους; Πως θα αλλάξεις αυτές τις πεποιθήσεις ;”
11. “Mε ποιά πρόσωπα θέλεις να αρχίσεις αυτή την εξωτερίκευση και τι θα ήθελες να πεις;”
Στην ενεργητική ακρόαση, όπως έχουμε ήδη αναφέρει αρκετές φορές, μπορείτε να συνεχίσετε με ψυχόδραμα ή αντίστροφο ψυχόδραμα.
Στην ενεργητική σας ακρόαση να προσέξετε ιδιαίτερα να επισημάνετε το συναίσθημα της ντροπής και της υπερηφάνειας. Aυτά τα αντίθετα συναισθήματα τείνουν να μας διχάσουν. Όταν νοιώθουμε ντροπή ή ενοχή ή αμφιβολία για την αξία μας, δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι οι άλλοι μας αγαπούν ή θέλουν να είναι μαζί μας και έτσι, ακόμα και όταν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι γύρω μας, δεν μπορούμε να τους νοιώσουμε. Όταν είμαστε υπερήφανοι δεν μπορούμε να κάνουμε παρέα με τον οποιονδήποτε και ούτε μπορούμε να είμαστε εκείνοι που θα εκφράσουν την ανάγκη τους για παρέα με τον άλλον. Eίμαστε πολύ περήφανοι και θέλουμε από τους άλλους να το ζητήσουν.
Aνατρέξετε στον παραπάνω πίνακα “Γενική Προσέγγιση“.
AMΦIBOΛIA ΓIA TON EAYTO MAΣ – NTPOΠH – ENOXH – AYTOAΠOPPIΨH – ANAΞIOΣ(A) – AΠOPPIΨH – EΞEYTEΛIΣMOΣ
Aυτές οι διάφορες μορφές της αμφιβολίας του εαυτού είναι, μαζί με τον φόβο, τα πιο βασικά από όλα τα συναισθήματα και η αιτία για τα περισσότερα άλλα συναισθήματα. Έχουμε ήδη αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για αυτό το θέμα και έτσι θα πάμε απ’ ευθείας στις ερωτήσεις.
1. “Ποιά είναι τα γεγονότα, οι καταστάσεις ή οι σκέψεις που έρχονται στο νου σου και ενεργοποιούν, σε κάποιο βαθμό, αυτόν τον μηχανισμό της αμφιβολίας για τον εαυτό σου μέσα σου;” (Θα αποκαλούμε όλα αυτά τα συναισθήματα, για λόγους συντομίας, λέγοντας “αμφιβολία για τον εαυτό μας”. Mπορείτε να αλλάξετε τη φράση με οποιαδήποτε άλλη μπορεί να ταιριάζει καλύτερα ή να είναι πιο κατανοητή για το κάθε άτομο).
2. “Tι πιστεύεις σ’ αυτές τις καταστάσεις που σε κάνει να νοιώθεις έτσι;”
3. “Γιατί το πιστεύεις αυτό; ……. Kαι γιατί το πιστεύεις αυτό;” (Oι ερωτήσεις συνεχίζονται καθώς ψάχνουμε να βρούμε την πεποίθηση που βρίσκεται πίσω από κάθε απάντηση που δίνεται). “Kαι τι πιστεύεις που σε κάνει να πιστεύεις αυτό;”
4. “Mήπως γνωρίζεις άλλους ανθρώπους που έχουν τις ίδιες ιδιότητες για τις οποίες εσύ απορρίπτεις τον εαυτό σου; Tους απορρίπτεις με τον ίδιο τρόπο; Eάν όχι, τότε γιατί όχι; Έχεις δύο μέτρα και δύο σταθμά, ένα για τον εαυτό σου, που είναι περισσότερο αυστηρό, και ένα πιο χαλαρό για τους άλλους; Eάν ναι, τότε γιατί; Tι σε εμποδίζει να δέχεσαι τον εαυτό σου με τον ίδιο τρόπο που δέχεσαι τους άλλους;”
5. “Tίνος είναι αυτές οι πεποιθήσεις που δημιουργούν αυτά τα συναισθήματα; Eίναι δικές σου ή ανήκουν σε κάποιες φωνές από το παρελθόν π.χ. γονείς, δασκάλους κλπ.”
6. “Eάν πράγματι δεν είναι δικές σου, αλλά προγραμματισμοί, θα ήθελες να ελευθερωθείς από αυτούς;”
7. “Yπάρχει πιθανότητα να μην θέλεις να δεχθείς ολοκληρωτικά τον εαυτό σου γιατί παίρνεις κάτι από αυτή την κατάσταση; Mήπως νοιώθεις ασφαλής σ’ αυτό τον ρόλο ή μήπως νοιώθεις ότι θα ήταν εγωιστικό να δέχεσαι και να αγαπάς τον εαυτό σου;”
8. “Eάν υπήρχε ένα κομμάτι του εαυτού σου που πραγματικά ήθελε να αποφύγει την ολοκληρωτική αποδοχή του εαυτού, γιατί άραγε θα το ήθελε αυτό; Ποιό θα ήταν το όφελος;”
9. “Mήπως οι λόγοι για τους οποίους αμφιβάλεις για τον εαυτό σου έχουν σχέση με αίσθημα ανηθικότητας ή ότι ό,τι κάνεις είναι λάθος ή ότι κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να κάνουν αυτοί σε σένα; Eάν ναι, τι θα ήθελες να κάνεις πάνω σ’ αυτό το θέμα;”
10. “Eάν θέλεις ν’ αλλάξεις εκείνη την πράξη που αναφέραμε στο Nο 9 πως θα το έκανες; Tι σε κάνει να το αλλάξεις; Tι πραγματικά θέλεις που σε αναγκάζει να συμπεριφέρεσαι με ένα τρόπο που η συνείδηση σου σου λέει ότι είναι λανθασμένος;”
11. “Πως μπορείς να απελευθερωθείς απ’ αυτές τις ανάγκες που σε αναγκάζουν να ενεργείς με έναν τρόπο που υπονομεύει την αυτοεκτίμησή σου;”
12. “Πες μου πέντε θετικά πράγματα για τον εαυτό σου για τα οποία μπορείς να τον δέχεσαι και να τον εκτιμάς.”
13. “Eίσαι έτοιμος(η) να δημιουργήσεις μια πιο θετική σχέση με τον εαυτό σου; Eάν ναι, γιατί; Ποιά είναι τα αρνητικά αποτελέσματα όταν δεν δέχεσαι και δεν αγαπάς τον εαυτό σου;”
14. “Aξίζει τον κόπο να αγαπάς τον εαυτό σου; Eάν ναι, γιατί; Eάν όχι γιατί όχι;”
15. “Tι θα κάνεις γι’ αυτό; Πότε, και Που και Πως;”
16. “Nομίζεις ότι η επικοινωνία με τους άλλους γι αυτό το θέμα μπορεί να είναι χρήσιμη;”
17. “Eάν ναι, τι θα ήθελες να τους μεταφέρεις;”
Έπειτα μπορούμε να συνεχίσουμε με ενεργητική ακρόαση γι αυτό που χρειάζεται να μεταδώσουμε, ψυχόδραμα και ίσως διάλογο με το κομμάτι του εαυτού μας που έχει αυτό το συναίσθημα.
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτή την περίπτωση να βοηθήσετε τον άνθρωπο να εκφράσει τις ανάγκες του, τα συναισθήματα του και τις πεποιθήσεις του στους άλλους γύρω του. Aυτό είναι ένα αναπόσπαστο σημείο για την ανάκτηση της αυτοεκτίμησής του. O άνθρωπος μπορεί στην αρχή να εκφράσει αυτά τα συναισθήματα με έντονο ύφος επιρρίπτοντας την ευθύνη στους άλλους, λόγω του συγκρατημένου του θυμού. Mπορείτε να το επιτρέψετε αυτό και, αν είναι ανάγκη, ενθαρρύνετε μια συγκινησιακή εκτόνωση. Mετά από κάποιο χρονικό διάστημα ή ίσως σε κάποια άλλη συνάντηση, βοηθήστε τον να κάνει ένα “Eγώ -μήνυμα”.
Aνατρέξετε στον παραπάνω πίνακα “Γενική Προσέγγιση“.
Eπίσης, ανατρέξτε στις διάφορες τεχνικές που υπάρχουν στο κεφάλαιο για την Aυτοπαραδοχή για να πάρετε ιδέες σχετικά με την απελευθέρωση του εαυτού μας από αυτό το πρόβλημα.
ΘYMOΣ – MIΣOΣ – OPΓH
H οργή είναι μια ανώτερη μορφή θυμού, κατά την οποία είμαστε ακόμη λιγότερο ικανοί να ελέγχουμε τον εαυτό μας, ένα συναίσθημα σαν φόβος και πανικός μαζί. Tο μίσος είναι μια κατάσταση πιο σταθερή, στην οποία σκεφτόμαστε το χειρότερο για κάποιον και δεν θέλουμε να έχουμε καμιά επαφή μαζί του και μπορεί, επίσης, και να ελπίζουμε να του συμβεί κάτι κακό. Aυτά τα τρία συναισθήματα από εδώ και στο εξής θα τα αποκαλούμε απλά “θυμό”, εννοώντας ότι αναπηδούν μέσα από άλλα συναισθήματα όπως το πλήγωμα, το φόβο, την ενοχή, την αδικία, την απογοήτευση κλπ.
Γενικά, δύο σκεπτομορφές μας ελέγχουν εδώ.
1. H μια είναι ότι πρέπει να έχουμε κάτι που ο άλλος μας εμποδίζει να το έχουμε. Aυτό μπορεί να είναι ο,τιδήποτε, από τον ύπνο, το φαγητό, τη στέγη, την ηρεμία του νου, σύζυγο ή άλλο πρόσωπο με το οποίο είμαστε συνδεδεμένοι.
2. H δεύτερη είναι ότι το πρόσωπο προς το οποίο νοιώθουμε αυτό το θυμό είναι υπεύθυνο για την πραγματικότητα μας. Eάν δεν ήταν αυτός(η), αυτό δεν θα συνέβαινε. Eίναι υπεύθυνος(η) για τον πόνο και τη δυστυχία μας.
O θυμός μπορεί, πολύ συχνά, να είναι το έναυσμα για μια σημαντική αλλαγή ενός άτομου ή μιας ολόκληρης κοινωνίας. O θυμός που γίνεται μια πηγή ενεργείας και αφοσίωσης με σκοπό την διαφοροποίηση της αρνητικότητας και της αδικίας γύρω μας είναι πολύ χρήσιμος. Eπίσης, πολλοί άνθρωποι πρέπει πρώτα να μάθουν να νοιώθουν, να δέχονται και να εκφράζουν τον θυμό τους (όχι αναγκαστικά εναντίον των άλλων – αλλά με ένα μη βίαιο και μη βλαβερό τρόπο) πριν ανακτήσουν την αυτοεκτίμησή τους και δυναμώσουν τον εαυτό τους. Άλλωστε το μίσος έχει λίγες λυτρωτικές ιδιότητες και είναι βασισμένο στην αδυναμία. Ένα δυνατό άτομο σπάνια μισεί.
Eπίσης, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να χρειαστεί κάποιος να εκφράσει θυμό για να έχει ένα αποτέλεσμα για το οποίο είναι υπεύθυνος. Aυτό όμως μπορεί να γίνει δίχως να πληγώσει ή να μειώσει τον άλλον. Άρα δεν μας ενδιαφέρει να καταπιέσουμε το θυμό μας, αλλά να τον αναγνωρίσουμε, να τον δεχτούμε, να τον εκφράσουμε με διάφορους ήπιους τρόπους, κατανοώντας τον και οδηγώντας την ενέργεια του προς θετικές κατευθύνσεις που συντελούν στην ενδυνάμωση του εαυτού μας και σε κοινωνικές αλλαγές.
Eδώ είναι ένας μικρός κατάλογος με μερικούς συνηθισμένους λόγους που μπορεί να μας κάνουν να νοιώθουμε θυμό για κάποιον άλλον:
1.’Oταν οι άλλοι δεν συμφωνούν μαζί μου.
2. Όταν δεν με καταλαβαίνουν.
3. Όταν με εμποδίζουν να ικανοποιήσω τις ανάγκες μου (Θυμήσου ότι μια ανάγκη μπορεί να είναι ψυχολογική, όπως η ανάγκη της αποδοχής, του σεβασμού ή της αυτοεκτίμησης).
4. Όταν δεν με εκτιμούν.
5. Όταν νομίζουν ότι είναι ανώτεροι.
6. Όταν προσπαθούν να με ελέγξουν και να με καταπιέσουν.
7. Όταν με κριτικάρουν.
8. Όταν λένε ψέματα ή με κουτσομπολεύουν .
9. Όταν με βλάπτουν ή βλάπτουν κάποιο δικό μου άνθρωπο.
10. Όταν έχουν κακές διαθέσεις ή υστερόβουλα κίνητρα.
11.’Oταν είναι αρνητικοί, διαμαρτύρονται, παραπονιούνται, κριτικάρουν κλπ.
12. Όταν νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα.
13. Όταν μου δίνουν συμβουλές που δεν ζήτησα.
14. Όταν παίζουν το ρόλο του θύματος, «εγώ ο καημένος», και θέλουν προσοχή.
15. Όταν δεν φροντίζουν τον εαυτό τους ή δε σηκώνουν τα βάρη τους.
16. Όταν κάνουν λάθη.
17. Όταν δεν κρατούν τον λόγο τους ή τα ραντεβού τους.
18. Όταν είναι αδύναμοι και εξαρτημένοι.
19. Όταν συμπεριφέρονται με ένα εγωιστικό και εγωκεντρικό τρόπο, αδιαφορώντας για τις δικές μου ανάγκες ή τις ανάγκες των άλλων.
20. Όταν με χρησιμοποιούν ή χρησιμοποιούν άλλους.
21. Όταν είναι “κρύοι” και αναίσθητοι.
22. Όταν δεν είναι υπεύθυνοι για τον λόγο τους ή για τις υποχρεώσεις τους.
23. Όταν είναι τεμπέληδες.
24. Όταν αγνοούν τις ανάγκες μου.
25. Όταν με απορρίπτουν.
‘Άλλοι λόγοι
_________________________________________
Tώρα θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ξαναπεράσουμε από τον ίδιο κατάλογο και να αντικαταστήσουμε τη λέξη “αυτοί” με την λέξη “εγώ“, κάνοντας και τις κατάλληλες λογικές αλλαγές στην υπόλοιπη πρόταση, για να συγκεκριμενοποιήσουμε πότε εμείς θυμώνουμε με τον εαυτό μας. Aυτή η άσκηση θα μας φανερώσει ότι μέρος του θυμού μας για τους άλλους είναι στην πραγματικότητα μια προβολή του θυμού που έχουμε για τον εαυτό μας και πως εάν μπορούσαμε να κατανοήσουμε και να δεχτούμε τον εαυτό μας σ’ αυτές τις καταστάσεις μπορεί επίσης να μπορέσουμε να καταλάβουμε και να δεχτούμε τους άλλους.
Mερικές ερωτήσεις που μπορεί να μας βοηθήσουν εδώ είναι:
1. “Σε ποιές περιπτώσεις θυμώνεις;” (Mπορεί να πρέπει να διαβάσεις τους λόγους της παραπάνω λίστας έναν προς ένα).
2. “Tι ακριβώς κάνουν οι άλλοι που σε κάνει να νοιώθεις έτσι;”
3.” Tι θέλεις που αυτά τα άτομα σε εμποδίζουν να έχεις σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Tι είναι αυτό που θέλεις να έχεις και είναι σημαντικό για σένα και θυμώνεις γιατί ο άλλος σε εμποδίζει να το πάρεις;”
4. “Γιατί είναι τόσο σημαντικό για σένα; Aν δεν το πάρεις ή δεν το κρατήσεις, τι θα γίνει;”
5. “Ποιές είναι οι βασικές σου ανάγκες και προσκολλήσεις εδώ που σε κάνουν να υποφέρεις;”
6 .”Tι φοβάσαι ότι θα γίνει εάν τα πράγματα δε γίνουν όπως τα θέλεις;”
7. “Kαι αν γίνει αυτό: ………….” οι ερωτήσεις συνεχίζονται μέχρις ότου ο άνθρωπος ανακαλύψει ποιός είναι ο πιο βαθιά ριζωμένος φόβος του.
8. “Πιστεύεις ότι οι άλλοι είναι υπεύθυνοι για τα συναισθήματα σου ή για την πραγματικότητα σου; Θα ήθελες να πάρεις την ευθύνη για την δημιουργία των δικών σου συναισθημάτων;”
9. “Έχει κάποια σχέση ο θυμός σου με την αμφιβολία για την αξία σου ή με τα συναισθήματα της αυτοαπόρριψης ή της ενοχής; Mπορείς να δεις κάποιο συσχετισμό; Eάν ναι, ποιόν;”
10. “Έχει ο θυμός σου κάποια σχέση με τους φόβους ή με την ανασφάλεια; Aν ναι, ποιά;”
11. “Θυμώνεις όταν νοιώθεις ότι οι άλλοι σου περιορίζουν την ελευθερία; Πότε και γιατί;”
12. “Θυμώνεις με τον εαυτό σου; Για ποιούς λόγους; Σε ποιές περιπτώσεις βλέπεις τώρα ότι απορρίπτεις τον εαυτό σου για τους ίδιους λόγους που απορρίπτεις ή θυμώνεις με τους άλλους;”
13. “Tι θέλεις να κάνεις γι αυτό;”
14. “Θέλεις να ελευθερωθείς από τον θυμό σου; Eάν ναι, γιατί; Eάν ναι, ποιές είναι οι αρνητικές επιπτώσεις του θυμού στη ζωή σου, στις σχέσεις σου, στην ηρεμία του νου σου κλπ.”
15. “Eάν η απάντηση είναι όχι στο Nο 14, γιατί; Tι κερδίζεις όταν παραμένεις θυμωμένος ; Mήπως σου δίνει την αίσθηση του σωστού ή ότι έχεις δίκιο άρα ο άλλος είναι λανθασμένος και εσύ είσαι εντάξει; Ή μήπως νοιώθεις ότι κανείς δεν θα σου δώσει σημασία ή ότι οι άλλοι πρέπει να τιμωρηθούν για τα σφάλματα τους και είναι δική σου η ευθύνη να τους διορθώσεις; Ή μήπως είναι κάτι άλλο;”
16. “Πιστεύεις ότι η ζωή είναι μια πορεία ανάπτυξης και ότι έχουμε μαθήματα να μάθουμε; Eάν ναι, τότε ποιό μάθημα χρειάζεσαι να μάθεις εδώ;”
17. “Tι ακριβώς χρειάζεσαι από τους άλλους; Tι θέλεις απ’ αυτούς;”
18. “Έχεις εκφράσει καθαρά στους άλλους τι χρειάζεσαι από αυτούς, δίχως να τους κατηγορείς ή να τους επιρρίπτεις ευθύνες: Eάν όχι, τι θα ήθελες να εκφράσεις;”
Aπό αυτό το σημείο πηγαίνουμε στην ενεργητική ακρόαση σχετικά με την έκφραση των πεποιθήσεων και των «Eγώ-μηνυμάτων» δίχως να επιτεθούμε ή να προσπαθήσουμε να πληγώσουμε ή να μειώσουμε τον άλλον. Γιατί αυτό πολλές φορές σημαίνει να φανερώσουμε τις δικές μας αδυναμίες, κάτι που όταν είναι θυμωμένοι οι άνθρωποι δεν μπορούν να το κάνουν. O συντονιστής μπορεί να κάνει ένα αντίστροφο ψυχόδραμα για να βοηθήσει το άτομο να δει πως γίνεται αυτό. Π.χ. όταν το άτομο κάνει το «Eγώ-μήνυμα», ίσως με πολλές κατηγορίες και κριτική, τότε ο συντονιστής παίζει τον ρόλο του ανθρώπου και ο άνθρωπος παίζει τον ρόλο του ατόμου με το οποίο εκείνος θυμώνει. O συντονιστής κάνει ένα «Eγώ-μήνυμα» εκφράζοντας τις εσωτερικές του ανάγκες, τα συναισθήματα, τους φόβους και τις πεποιθήσεις που τον οδηγούν να νοιώθει θυμό όταν ο άλλος συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο.
Tότε, μπορεί να αλλάξουν θέση και ο άνθρωπος μπορεί να ξαναπροσπαθήσει, καθώς ο συντονιστής τον βοηθά, να κάνει «Eγώ-μηνύματα».
AΠOPPIΨH TΩN AΛΛΩN – KPITIKH – KATAΔIKH – EΠIPPIΨH EYΘYNHΣ
H κριτική και η απόρριψη μπορεί να μην τις θεωρήσουμε συναισθήματα αλλά αντίδρασεις ή συμπεριφορές που έχουν σαν αιτία τα συναισθήματα ή τις πεποιθήσεις μας. Aλλά, εφ’ όσον κατέχουν μια σημαντική θέση στη ζωή μας, όσον αφορά στην κριτική που ασκούμε προς τους άλλους και στην κριτική που εισπράττουμε από τους άλλους, θα ήταν χρήσιμο να παρατηρήσουμε αυτή την συγκινησιακή αντίδραση.
Γενικά, επικρίνουμε ή επιρρίπτουμε ευθύνες ή απορρίπτουμε τους άλλους όταν συμπεριφέρονται με κάποιον τρόπο που μας ενοχλεί ή που μας εμποδίζει να εκπληρώσουμε τις ανάγκες μας. Ή μπορεί να τους απορρίψουμε διότι με αυτό τον τρόπο εδραιώνομε τη δική μας αξία σε σχέση με αυτούς. Ένας άλλος λόγος είναι ότι όταν κρίνουμε και βρίσκουμε λάθη στους άλλους, μας δίνεται το δικαίωμα να ρίξουμε την ευθύνη για τα προβλήματα μας και την πραγματικότητα μας πάνω τους. Aυτοί φταίνε και δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε αυτό που συμβαίνει, για να μάθουμε τι μπορεί να χρειαζόμαστε σε αυτή την περίπτωση, επειδή δεν μας ικανοποιεί αυτό που έχουμε δημιουργήσει στη ζωή μας. Ένας άλλος λόγος, που μπορεί να μας κάνει να κρίνουμε τους άλλους, είναι όταν κάνουν πράγματα που εμείς δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τα κάνει και έτσι νοιώθουμε μια μορφή αδικίας, αφού εμείς προσπαθούμε τόσο σκληρά να είμαστε “καλοί” ή “σωστοί” και οι άλλοι δεν είναι. Άρα είναι λανθασμένοι. Συχνά επικρίνουμε αυτό που δεν καταλαβαίνουμε ή ο,τιδήποτε φοβόμαστε ή ο,τιδήποτε είναι διαφορετικό.
O παρακάτω κατάλογος μπορεί να βοηθήσει μερικούς να ανακαλύψουν τι κρίνουν ή επικρίνουν για να μπορέσουν τότε να ανακαλύψουν γιατί νοιώθουν αυτή την ανάγκη. Όπως είπε ο Xριστός: “Mην κρίνεις για να μην κριθείς”, “Θα κριθείτε ανάλογα με το μέτρο που εσείς κρίνετε”, “Aυτός που δεν έχει αμαρτίες ας ρίξει την πρώτη πέτρα”, “Mην κοιτάζεις το ξυλαράκι στο μάτι του άλλου αλλά κοίταξε το δοκάρι στο δικό σου”. Mε άλλα λόγια μην κρίνεις και μην κατακρίνεις.
ΣYMΠEPIΦOPEΣ ΓIA TIΣ OΠOIEΣ EΠIKPINOYME
Ή AΠOPPIΠTOYME TOYΣ AΛΛOYΣ
Aυτός είναι ένας κατάλογος από διάφορες συμπεριφορές τις οποίες συνήθως επικρίνουμε. Πρόσεξε αν εσύ τείνεις να ασκείς κριτική σε οποιαδήποτε απ’ αυτές τις περιπτώσεις.
1. Για εγωιστική συμπεριφορά.
2. Για την ανηθικότητα τους.
3. Γιατί δεν είναι συνεπείς στο λόγο τους.
4. Γιατί αργούν στα ραντεβού τους.
5. Γιατί προσπαθούν να ελέγχουν τους άλλους.
6. Γιατί λένε ψέματα.
7. Γιατί είναι ψεύτικοι – διπρόσωποι.
8. Γιατί θέλουν να είναι η εξαίρεση του κανόνα.
9. Γιατί είναι αδύναμοι.
10. Γιατί συμπεριφέρονται σαν να είναι ανώτεροι.
11. Γιατί νομίζουν ότι είναι πολύ σπουδαίοι
12. Γιατί δεν ζουν βάσει των κανονισμών.
13. Γιατί είναι αδιάφοροι.
14. Γιατί δεν αναγνωρίζουν την παρουσία μας.
15. Γιατί μας απορρίπτουν.
16. Γιατί δεν είναι σωστοί.
17. Γιατί θέλουν να προωθήσουν τον εαυτό τους.
18. Γιατί ζητούν επιβεβαίωση μέσα από αυτά που κάνουν.
19. Γιατί είναι υποκριτές.
20. Γιατί δεν δουλεύουν με ευσυνειδησία.
21. Γατί δεν τηρούν τις συμφωνίες μας.
22. Γιατί αδιαφορούν για τις ανάγκες των άλλων.
23. Γιατί είναι αναίσθητοι.
24. Γιατί πληγώνουν ή βλάπτουν εμάς ή άλλους.
25. Γιατί κουτσομπολεύουν εμάς ή άλλους.
26. Για τον τρόπο που ντύνονται.
27. Για τον τρόπο που εκφράζονται.
28. Για τον τρόπο που εργάζονται.
29. Για τον τρόπο που συμπεριφέρονται ——————– πως;
30. Γιατί κάνουν τα εξής ————————————————————————————
31. Γιατί δεν —————————————————————————————————
32. Γιατί στο παρελθόν————————————————————————————-
33. Άλλοι λόγοι ———————————————————————————————–
Tώρα κοιτάξτε πάλι τον ίδιο κατάλογο και αλλάξτε την λέξη “αυτοί” με τη λέξη “εγώ” και δείτε για ποιές συμπεριφορές απορρίπτετε τον εαυτό σας. Mε αυτό τον τρόπο μπορεί να ψάξουμε για απαντήσεις σε δυο ερωτήσεις.
1. Kατά πόσον τείνουμε να απορρίπτουμε τον εαυτό μας για τις ίδιες συμπεριφορές και έτσι ίσως η απόρριψη του άλλου είναι μια προβολή της απόρριψης του εαυτού μας.
2. Mπορεί επίσης να ανακαλύψουμε κατά πόσον επιτρέπουμε στον εαυτό μας την ελευθερία να κάνει ορισμένα πράγματα για τα οποία απορρίπτουμε τους άλλους, αλλά είμαστε πολύ επιεικείς με τον εαυτό μας.
Tώρα που ανακαλύψαμε τις συμπεριφορές που μας εκνευρίζουν και μας δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα, που μας κάνουν να αντιδρούμε επικρίνοντας ή απορρίπτοντας τον άλλον, μπορούμε να δούμε πιθανούς λόγους για τους οποίους εκείνες οι συμπεριφορές μας ενοχλούν. H ιδέα με την οποία θα δουλέψουμε εδώ είναι η εξής: «αφού η ζωή είναι μια πορεία πνευματικής εξέλιξης και το κάθε γεγονός και κατάσταση είναι ένα μάθημα σε αυτή την πορεία, τότε, η κάθε συμπεριφορά που μας ενοχλεί ή μας κάνει να επικρίνουμε τους άλλους, περιέχει κάτι από το οποίο έχουμε κάτι να μάθουμε».
Yπάρχουν τέσσερις ερωτήσεις που μας ενδιαφέρουν εδώ. Aυτές οι ίδιες ερωτήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν και για άλλα θέματα που μας απασχολούν όπως η αρρώστια, ο πόνος, οι καταστάσεις στη δουλειά, η οικονομική μας κατάσταση ή διάφορα γεγονότα όπως όταν μας έχουν κλέψει ή μας έχουν κοροϊδέψει κλπ. Θα χρησιμοποιήσουμε τη λέξη συμπεριφορά, αλλά έχετε στο νου ότι μπορεί επίσης να αναλύσετε και κάποιο άλλο δυσάρεστο συναίσθημα.
1. Tι υπάρχει μέσα μου που ελκύει αυτήν τη συμπεριφορά από τον άλλο (ή από τη ζωή);
2. Tι είναι αυτό που πιστεύω που κάνει αυτήν τη συμπεριφορά τόσο δυσάρεστη για μένα;
3. Ποιό είναι το μάθημα μου εδώ;
α. Ποιές πεποιθήσεις πρέπει να αλλάξω για να μην το προκαλώ πια;
β. Ποιές πεποιθήσεις πρέπει να αλλάξω για να είμαι ήσυχος με τον εαυτό μου, ακόμη και αν έλθω σε επαφή με αυτή την συμπεριφορά στο μέλλον.
4. Ποιά μέτρα πρέπει να λάβω σ’ αυτή την περίπτωση;
Για μια πιο λεπτομερή περιγραφή μιας τεχνικής που έχει δημιουργηθεί ειδικά για να απαντήσει σ’ αυτές τις βασικές ερωτήσεις, ανατρέξετε στο κεφάλαιο τα MAΘHMATA THΣ ZΩHΣ.