Κεφάλαιο 10

Από το βιβλίο Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΣΟΥ. 

Γιατί φοβόμαστε τις στενές σχέσεις

 

Όπως κάποια μέρη του εαυτού μας φοβούνται την ευτυχία, υπάρχουν και κάποια μέρη που φοβούνται να ανοιχτούν στην αγάπη και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να έχει στενή σχέση με κάποιον άλλον, τον οποίο θα αφήσουμε να μας γνωρίσει πραγματικά και θα εμπιστευτούμε σε όλα τα επίπεδα.

 

Παρόλο που θέλουμε να αγαπάμε και να μας αγαπούν, τα φοβόμαστε και τα δύο. Οι εμπειρίες του παρελθόντος μάς έχουν προγραμματίσει να συσχετίζουμε την αγάπη με δυσάρεστα βιώματα και ιδιαίτερα με αισθήματα τρωτότητας.

 

Γι’ αυτούς και για άλλους λόγους, έχουμε αναπτύξει φόβους και υποσυνείδητη αντίσταση σε σχέση με το πλησίασμα κάποιου, το άνοιγμα της καρδιάς μας και την έκφραση των αναγκών, φόβων και συναισθημάτων μας.

 

Αυτοί οι φόβοι είναι το κυριότερο εμπόδιο για τη δημιουργία ευτυχισμένων σχέσεων αγάπης, ιδιαίτερα με έναν ερωτικό σύντροφο.

 

Προφανώς, αν επηρεαζόμαστε από τέτοιους φόβους, θα αναπτύξουμε διάφορους αμυντικούς μηχανισμούς και συμπεριφορές που θα υπονομεύουν τις σχέσεις που υποτίθεται ότι αναζητάμε να δημιουργήσουμε, να διατηρήσουμε ή να βελτιώσουμε. Όταν είμαστε αμυντικοί, είμαστε δυσάρεστοι και χωρίς αγάπη.

 

Ποιοι είναι αυτοί οι φόβοι;

 

1. Αισθανόμαστε ευάλωτοι και φοβόμαστε μήπως πληγωθούμε, αν ανοιχτούμε και αγαπήσουμε, κι έτσι προτιμούμε να κρατήσουμε συναισθηματική απόσταση.

 

Σ’ αυτή την περίπτωση, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η αγάπη ποτέ δεν δημιουργεί πόνο. Η προσκόλληση, η προσδοκία και η ανάγκη για τον άλλον είναι η αιτία του πόνου μας. Όταν αγαπάμε αγνά, χωρίς να εξαρτόμαστε ή να προσκολλούμαστε στον άλλον, δεν μπορεί να υπάρχει πόνος. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην αλληλεξάρτηση και την αγάπη. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν αυτή τη διαφορά. Πιστεύουν ότι το να αγαπάμε κάποιον σημαίνει να μην μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι χωρίς αυτόν. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Αγάπη για κάποιον είναι να είμαστε ευτυχισμένοι που τον γνωρίζουμε και να θέλουμε να είναι ο άλλος ευτυχισμένος με τον τρόπο που καθοδηγείται από μέσα του. Ο τρόπος που καθοδηγείται από μέσα του να είναι ευτυχισμένος μπορεί να είναι με μας ή με κάποιον άλλον, ή με τρόπους που εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι ευτυχισμένος ή και με άλλους τρόπους. Όταν αγαπάμε αληθινά, θέλουμε απλά να είναι ο άλλος καλά και ευτυχισμένος. Δεν χρειαζόμαστε τίποτα απ’ αυτόν κι έτσι δεν μπορούμε να πληγωθούμε. Η αγάπη δημιουργεί ευτυχία. Η προσκόλληση οδηγεί στον πόνο.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Θέλω οι άλλοι να φοβούνται να ανοιχτούν σε μένα και να νιώθουν ευάλωτοι;
• Θέλω οι άλλοι να με φοβούνται και να μην με εμπιστεύονται;
• Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί, αν κάποιος δεν με αποδειχτεί όπως προσδοκούσα;
• Ποιος είναι ο ύψιστος κίνδυνος, αν ανοιχτώ και είμαι ειλικρινής γι’ αυτό που νιώθω; Η ασφάλειά μου; Η αξία μου; Η γνώμη των άλλων για μένα;
• Κι αν απλά αγαπούσα τους άλλους όπως είναι, χωρίς να χρειάζομαι τίποτα απ’ αυτούς;
• Αν αποδέχομαι και αγαπώ τον εαυτό μου, θα έχει πραγματικά σημασία τι νομίζουν, κάνουν ή λένε οι άλλοι;
• Αν αποδέχομαι και αγαπώ τους άλλους, θα έχει πραγματικά σημασία τι νομίζουν, κάνουν ή λένε;
• Μπορώ να ανοιχτώ και να αγαπώ χωρίς να έχω ανάγκες και να είμαι προσκολλημένος;
• Ποιο είναι το μεγαλύτερο σημάδι δύναμης, να νιώθω ασφαλής και να ανοίγομαι ή να κρατώ αποστάσεις;
• Όταν παίζω παιχνίδια δύναμης, ποιος κερδίζει και ποιος χάνει; Τι κερδίζει ο νικητής; Τι χάνει ο ηττημένος; Τι χάνει ο νικητής;
• Θέλω να αισθάνομαι ασφαλής ή να αγαπώ;
• Μπορώ να αισθάνομαι και τα δύο, ασφάλεια και αγάπη; Πώς;
• Τι χρειάζεται να κατανοήσω για να νιώθω ασφαλής όταν ανοίγομαι στην αγάπη;

 

2. Δεν θέλουμε να δώσουμε στους άλλους την εντύπωση ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν με μας. Ή φοβόμαστε ότι θα χάσουμε τον έλεγχο πάνω τους, αν τους αφήσουμε να χαλαρώσουν μαζί μας. Φοβόμαστε ότι θα μας χρησιμοποιήσουν, καταπιέσουν, περιορίσουν, παγιδεύσουν ή ότι δεν θα μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας.

 

Η αγάπη δεν μπορεί ποτέ να χρησιμοποιηθεί ή να περιοριστεί. Είναι πάντοτε ελεύθερη. Συνήθως επιτρέπουμε να μας χρησιμοποιήσουν ή καταπιέσουν, όταν θέλουμε ή χρειαζόμαστε κάτι από τους άλλους. Οι προσκολλήσεις και οι φόβοι μας μάς κάνουν να παραχωρούμε την ελευθερία μας με αντάλλαγμα επιβεβαίωση, ασφάλεια ή ικανοποίηση από τους άλλους. Μπορούμε να κάνουμε ό,τι μας ζητούν, όταν μπορούμε να το κάνουμε με αγάπη και χαρά. Αυτό είναι αρετή. Μπορούμε, επίσης, να εξηγήσουμε με αγάπη γιατί δεν μπορούμε ή επιλέγουμε να μην συμμορφωθούμε με αυτό που μας ζητούν, αν έτσι συμβαίνει. Είμαστε ελεύθεροι να δώσουμε με αγάπη και, επίσης, να επιλέξουμε με αγάπη να μην δώσουμε. Όταν είμαστε ελεύθεροι από προσκολλήσεις, μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας.

 

Το να ελέγχουμε τους άλλους με αρνητικά συναισθήματα και έλλειψη αγάπης είναι πιο επιζήμιο για μας παρά για τους άλλους. Χρειάζεται να επιλέξουμε ανάμεσα στα παιχνίδια ελέγχου και την αγάπη. Θέλουμε να παίζουμε αυτά τα παιχνίδια ελέγχου; Είμαστε έτοιμοι να ρισκάρουμε να χάσουμε τον έλεγχο και να βιώσουμε αγνή αγάπη; Αυτό είναι επιλογή μας.

 

Ο φόβος μας να μας ελέγχουν μας κάνει να είμαστε αμυντικοί και απρόθυμοι να δώσουμε και να υπηρετήσουμε τον άλλο όταν χρειάζεται. Η ικανότητα να λέμε «όχι» και να καθορίζουμε, με αγάπη και σεβασμό, υγιή και σωστά όρια είναι ένα ουσιαστικό κομμάτι μιας αληθινής σχέσης αγάπης. Είναι εξίσου σημαντικό να υπερβούμε το φόβο να μας ελέγχουν και να μάθουμε να δίνουμε στους άλλους με προθυμία και αγάπη αυτό που χρειάζονται. Μερικοί από μας φοβόμαστε μήπως μας ελέγχουν. Ίσως έχουμε εμπειρίες από το παρελθόν που μας έχουν προγραμματίσει κατ’ αυτό τον τρόπο.

 

Όταν φοβόμαστε μήπως μας ελέγχουν, γινόμαστε συχνά αμυντικοί. Μπορεί να παρερμηνεύουμε τα κίνητρά τους. Μπορεί να προβάλλουμε πάνω στον άλλο τους δικούς μας προγραμματισμούς και φόβους. Συχνά η πεποίθησή μας ότι οι άλλοι θέλουν να μας ελέγχουν είναι καθρέφτισμα του γεγονότος ότι εμείς θέλουμε να ελέγχουμε τους άλλους κι έτσι φυσικά συμπεραίνουμε ότι οι άλλοι θέλουν να ελέγξουν εμάς.

 

Όταν φοβόμαστε τον έλεγχο, δεν μπορούμε να χαλαρώσουμε και να ανοιχτούμε στην αγάπη και την ευτυχία. Προσέχουμε πάντα για τον κίνδυνο μήπως μας ελέγξουν ή μας καταπιέσουν. Στο βιβλίο Η Ελευθερία να Είσαι ο Εαυτός σου, φαίνεται ξεκάθαρα ότι κανένας δεν μπορεί πραγματικά να μας ελέγξει ή να μας καταπιέσει εκτός κι αν χρειαζόμαστε κάτι από αυτόν και παραδίδουμε την ελευθερία μας με αντάλλαγμα αυτό που θέλουμε από τον άλλο. Μπορεί να θέλουμε αποδοχή, έγκριση ή αγάπη ή κάποιο είδος στήριξης ή βοήθειας. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, στις οποίες παραδίδουμε την «ελευθερία» μας, το κάνουμε σαν παζάρεμα για κάτι που παίρνουμε από τους άλλους. Αυτό είναι επιλογή και δημιουργία μας.

 

Το να μάθουμε να λέμε «όχι» και, επίσης, να ακούμε «όχι» με αγάπη είναι ένα σημαντικό κομμάτι για τη δημιουργία ευτυχισμένων σχέσεων που βασίζονται σε αμοιβαίο σεβασμό. Εξίσου σημαντική είναι η ικανότητα να αφήνουμε τα παιχνίδια δύναμης και το ποιος έχει δίκιο. Επίσης, θα θέλουμε να μάθουμε να υπερβαίνουμε κάποιες από τις δικές μας ανάγκες και να λέμε «ναι», όταν αξιολογούμε ότι οι ανάγκες των άλλων είναι πιο ουσιαστικές τη συγκεκριμένη στιγμή.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Μπορεί κάποιος να με ελέγξει, αν επιλέγω να μην κάνω αυτό που μου ζητά και προτιμώ να υποστώ τις συνέπειες τού να μην το κάνω;
• Ποιος είναι ο κίνδυνος, αν αφήσω τον άλλο να γνωρίζει ότι τον αγαπώ και τον θαυμάζω;
• Πώς θα μπορούσε πιθανά να το χρησιμοποιήσει εναντίον μου;
• Τι έχω να χάσω;
• Χρειάζομαι να κλειστώ και να θυμώσω για να πω «όχι»;
• Μπορώ να πω «όχι» με αγάπη;
• Μπορώ να πω «ναι» με αγάπη;
• Πειράζει αν ο άλλος νομίζει ότι κερδίζει σε κάποια «παιχνίδια του εγώ»;
• Είναι αυτή μια σχέση αγάπης ή ένα παιχνίδι ή μια μάχη, όπου χρειάζομαι στρατηγικές;
• Τι κερδίζω με το να είμαι προσεκτικός μήπως ο άλλος κάνει ή μήπως νομίζει ότι μπορεί να κάνει ό,τι του αρέσει; Μπορεί, αν εγώ δεν το επιλέξω;
• Πειράζει τι νομίζει ή είναι σημαντικό απλά να γνωρίζω εγώ πότε μπορώ να δώσω και πότε επιλέγω να μην δώσω;
• Γιατί θέλω να είμαι στις σχέσεις μου;
• Πώς θα ήθελα να είναι ο άλλος;
• Μπορώ να είμαι αυτός που θέλω να είμαι, ακόμη κι όταν ο άλλος δεν είναι αυτός που θέλω να είναι;

 

3. Θα θέλαμε να μας ζητήσουν πρώτα οι άλλοι συγγνώμη ή τουλάχιστον να αναγνωρίσουν τα λάθη τους.

 

Όταν θέτουμε προϋποθέσεις για να συγχωρήσουμε, αυτό δεν είναι πραγματική συγχώρεση. Εμείς είμαστε που υποφέρουμε από τα αρνητικά συναισθήματά μας, όταν δεν μπορούμε να συγχωρήσουμε και να αγαπάμε. Εμείς είμαστε που ωφελούμαστε από τη συγχώρεση και την αγάπη. Όταν δεν συγχωρούμε και δεν αγαπάμε, τιμωρούμε σωματικά και συναισθηματικά τον εαυτό μας και όχι τους άλλους. Το σώμα, η ενέργεια και ο νους μας υποφέρουν από τα αρνητικά μας συναισθήματα. Χωρίς συγχώρεση και αγάπη, χάνουμε την ευκαιρία να μάθουμε και να εξελιχθούμε συναισθηματικά και πνευματικά.

 

Εδώ μπορεί να θέλουμε να είμαστε πιο γενναιόδωροι. Μπορεί να θέλουμε να αφήσουμε τα παιχνίδια του εγώ και να κατανοήσουμε ότι ο άλλος κάνει το καλύτερο που μπορεί με τους προγραμματισμούς, του φόβους, τις ανάγκες και τις παιδικές εμπειρίες του. Μπορεί να θέλουμε να θυμόμαστε ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε οι δημιουργοί της πραγματικότητάς μας και ότι ο άλλος δεν μπορεί ποτέ να κάνει σε μας κάτι που δεν έχουμε αποδεχτεί σαν ψυχές ως ευκαιρία για εξέλιξη. Έχουμε την ελεύθερη βούληση να χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία ή να παραμείνουμε με την πίκρα, το πλήγωμα και το θυμό, συγκρατώντας τη συγχώρεση και την αγάπη μας. Αυτό είναι δικαίωμά μας. Είναι επιλογή μας.

 

Όμως, η επιλογή τού να μην συγχωρούμε δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα, στην οποία θα χρειαστεί απλά να βιώσουμε το ίδιο γεγονός ξανά και ξανά, μέχρι να μπορούμε να συγχωρήσουμε και να αγαπάμε τους άλλους και τον εαυτό μας.

 

Όταν κάποιος συμπεριφέρεται προς εμάς με δυσάρεστο, άδικο ή ανήθικο τρόπο, μπορούμε να θέσουμε στον εαυτό μας τρεις ερωτήσεις.

 

α. Τι πρέπει να αισθάνεται αυτός ο άνθρωπος για να συμπεριφέρεται μ’ αυτό τον τρόπο; Η πιο προφανής απάντηση είναι: φόβο, πόνο, ενοχή ή κάποιο άλλο αρνητικό συναίσθημα.

 

β. Τι ήθελα εγώ να μάθω επιλέγοντας αυτή την εμπειρία με αυτόν τον άνθρωπο; Εδώ μπορεί να βρούμε πολλές απαντήσεις, όπως:

1. Να βιώσω ασφάλεια, αξία και ελευθερία ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά των άλλων.
2. Να εστιαστώ στον πόνο και το φόβο των άλλων πίσω από τη δυσάρεστη συμπεριφορά τους.
3. Να παρατηρήσω την ίδια συμπεριφορά σε μένα και να την αφήσω.
4. Να ανακαλύψω το φόβο ή άλλα αίτια μέσα μου που έλκουν αυτή τη συμπεριφορά και την κάνουν οδυνηρή για μένα.
5. Να αφήσω κάποια προσκόλληση, προσδοκία ή ανάγκη.

Έχουμε πολλά να κερδίσουμε, αν ψάξουμε σοβαρά την απάντηση στην ερώτηση, «Τι ήθελα να μάθω με την υποσυνείδητη συμφωνία μου να έχω αυτή την εμπειρία;»

 

γ. Ποιος θέλω να είμαι σε σχέση με αυτή τη συμπεριφορά; Ποια ανταπόκριση είναι ή πιο ικανοποιητική για τον ανώτερο εαυτό μου; Πώς θα αντιδρούσαν ο Σωκράτης ή ο Χριστός σ’ αυτή την περίπτωση; Εδώ, επίσης, θα βρούμε πολλές απαντήσεις, όπως:

1. Να εκφράζω με εγώ-μήνυμα πώς νιώθω και τι χρειάζομαι και να σέβομαι και τον εαυτό μου και τον άλλον.
2. Να κάνω ενεργητική ακρόαση σε μια προσπάθεια να βοηθήσω τον εαυτό μου και τον άλλον να κατανοήσουμε τι συμβαίνει εδώ.
3. Να συγχωρήσω τη στιγμή του φόβου του άλλου και τη συμπεριφορά του, ακριβώς όπως θα ήθελα οι άλλοι να συγχωρούν εμένα.
4. Να ρωτήσω τον άλλον τι μπορεί να κάνω εγώ που συμβάλλει στη δική του συμπεριφορά προς εμένα.

 

Το θέμα της συγχώρεσης συζητείται σε βάθος στα βιβλία Η Αγάπη είναι Επιλογή και Αγάπη και Συγχώρεση, όπως και στο www.armonikizoi.com.

 

4. Θέλουμε να ρίξουμε το φταίξιμο της έλλειψης ικανοποίησής μας από τον εαυτό μας ή από τη ζωή μας σε κάποιον άλλον που είναι «υπεύθυνος».

 

Χρειάζεται να απελευθερωθούμε από την ψευδαίσθηση ότι κάποιος άλλος μπορεί να είναι υπεύθυνος για την πραγματικότητά μας – οι γονείς μας, ο σύντροφος ή τα παιδιά μας. Κανένας δεν είναι υπεύθυνος γι’ αυτό που βιώνουμε και φυσικά ούτε γι’ αυτό που νιώθουμε. Είμαστε οι μοναδικοί δημιουργοί των συναισθημάτων μας. Αποφασίζοντας εδώ να προχωρήσουμε και να πάρουμε την ευθύνη για τη δική μας πραγματικότητα, μας δίνει τη δύναμη να δημιουργήσουμε την πραγματικότητα που προτιμούμε. Κατηγορώντας τους άλλους γι’ αυτό που δεν μας ικανοποιεί, δεν θα βελτιώσουμε την πραγματικότητά μας. Απλά καταδικάζουμε τον εαυτό μας σε αποτελμάτωση, μοναξιά και δυστυχία.

 

Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ευτυχία, αν πιστεύουμε ότι οι άλλοι δημιουργούν την πραγματικότητά μας. Αν αυτό ήταν αλήθεια, τότε μόνον οι άλλοι μπορούν να δημιουργήσουν την ευτυχία μας. Έχουμε βρει ποτέ έναν τρόπο να δημιουργήσουμε την ευτυχία των άλλων; Μπορέσαμε ποτέ να δημιουργήσουμε ευτυχία για κάποιον άλλον; Πιστεύουμε πραγματικά ότι μπορούμε;

 

Πιστεύουμε πραγματικά ότι οι άλλοι μπορούν να είναι υπεύθυνοι για το πώς νιώθουμε; Μπορεί να πιστεύουμε ότι εκείνοι φέρονται με τρόπους που μας κάνουν δυστυχισμένους. Αλλά οτιδήποτε κι αν κάνουν, μόνο εμείς μπορούμε να δημιουργήσουμε δυστυχία σε ανταπόκριση προς τη συμπεριφορά τους. Η συμπεριφορά τους είναι το ερέθισμα, προς το οποίο εμείς δημιουργούμε τα συναισθήματα.

 

Η βροχή δημιουργεί τα φυτά; Όχι, είναι μόνο το ερέθισμα για τους σπόρους. Οι σπόροι δημιουργούν τα φυτά. Η συμπεριφορά των άλλων είναι η βροχή στη ζωή μας. Τα συναισθήματα (φυτά) που εκδηλώνονται μέσα μας προέρχονται από τις πεποιθήσεις (σπόρους) στο υποσυνείδητό μας και όχι από τη βροχή (τη συμπεριφορά τους).

 

Μπορούμε να συνεχίσουμε να κατηγορούμε τους άλλους ή μπορούμε να ωριμάσουμε και να πάρουμε την ευθύνη για τη δημιουργία της πραγματικότητας σε όλα τα επίπεδα. Τι επιλέγω;

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Πώς η συγκράτηση της αγάπης βελτιώνει το πώς νιώθω;
• Πώς η συγκράτηση της αγάπης βελτιώνει την πραγματικότητά μου;
• Πώς η συγκράτηση της αγάπης με προστατεύει; Από τι;
• Ποιος είναι ο κίνδυνος αν πάρω την απόλυτη ευθύνη για την πραγματικότητά μου και απελευθερώσω όλους τους άλλους από αυτή την ευθύνη;
• Τι θα συνέβαινε αν ήμουν ακόμη και ευγνώμων στους άλλους για τη συμπεριφορά τους που με βοήθησε να πάρω την ευθύνη για την πραγματικότητά μου;
• Πότε νιώθω καλύτερα – όταν κατηγορώ – ή όταν αγαπώ;
• Θα ήθελα οι άλλοι να με κατηγορούν για την πραγματικότητά τους; Έχει συμβεί; Πώς ένιωσα;
• Τι θα με έκανε πραγματικά ευτυχισμένο εδώ;
• Τι θα ήθελα να κάνουν οι άλλοι;
• Τι επιλέγω να κάνω;

 

5. Λανθασμένα πιστεύουμε ότι η αγάπη ζητά να πρέπει να αφήσουμε τον άλλο να κάνει οτιδήποτε θέλει – ανεξάρτητα από ηθική ή δικαιοσύνη.

 

Έχουμε ήδη εξηγήσει ότι αυτή είναι λάθος αντίληψη της αγάπης και της συγχώρεσης. Δεν έχουμε μόνο το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση να περιμένουμε, να ζητάμε και κάποιες φορές ακόμη και να απαιτούμε από τους άλλους να αλληλεπιδρούν μαζί μας ηθικά και δίκαια. Αυτό χρειάζεται να γίνεται με αγάπη και σεβασμό προς τον άλλο και τον εαυτό μας.

 

Δεν χρειάζεται να αφήσουμε μια κατάσταση αγάπης για να καθορίσουμε όρια σχετικά με το είδος της συμπεριφοράς που μπορούμε να δεχτούμε από τους άλλους και το τι μπορούμε να τους δώσουμε. Όταν βιώνουμε αρκετή εσωτερική αξία και ασφάλεια, αυτό έρχεται φυσιολογικά.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Χρειάζεται να επιλέξω ανάμεσα στην αγάπη και τον καθορισμό των ορίων;
• Μπορώ να εξηγήσω τα όριά μου με αγάπη;
• Είναι εντάξει; Πειράζει αν οι άλλοι με κριτικάρουν και λένε ότι είμαι εγωιστής;
• Μπορώ να είμαι αυτός που πραγματικά θέλω, ακόμη κι όταν οι άλλοι κρίνουν το ποιος είμαι;
• Είναι εντάξει να κάνω αυτό που θεωρώ σωστό και δίκαιο, ακόμη κι όταν οι άλλοι επιλέγουν να δημιουργούν πόνο με τις επιλογές μου;
• Όταν είμαι ευθυγραμμισμένος με την αίσθηση αξιών μου και την ηθική μου συνείδηση, είναι εντάξει να μην συμφωνούν οι άλλοι ή να λένε ότι δεν είμαι καλός άνθρωπος;
• Μπορώ να βιώσω την αξία μου, ακόμη κι όταν οι άλλοι με κατηγορούν;
• Θέλω να χάνω την αγάπη μου κάθε φορά που με κατηγορούν;
• Θέλω να χάνω την αγάπη μου, όταν ζητούν κάτι από μένα και δυσκολεύομαι να τους πω όχι;
• Μπορώ να είμαι καλός άνθρωπος, ακόμη κι όταν αξιολογώ ότι είναι καλύτερα να μην πω «ναι»;
• Ποιο είναι το μάθημά μου εδώ;

 

6. Έχουμε ταυτιστεί με το ρόλο του θύματος και χρειαζόμαστε να νιώθουμε πληγωμένοι και κακοποιημένοι.

 

Έχουμε ήδη αναφέρει πώς ο ρόλος του θύματος μάς εμποδίζει να αποδεχτούμε να είμαστε ευτυχισμένοι ή τουλάχιστον να παραδεχτούμε ότι είμαστε ευτυχισμένοι. Πολλοί αναζητούν να βρουν την αξία τους στο ρόλο του θύματος ή του κακοποιημένου. Η αιτία είναι αυτή. «Είμαι θύμα, που σημαίνει ότι ο άλλος είναι κακός και εγώ καλός και επομένως αξίζω. Όσο είμαι θύμα, αξίζω».

Έχουμε, επίσης, αναφέρει πως έχουμε τη λανθασμένη ιδέα ότι είμαστε σωστοί όταν θυμώνουμε. Επομένως, βρίσκουμε αιτίες να είμαστε πληγωμένοι και θυμωμένοι και τότε νιώθουμε ότι αξίζουμε και έχουμε δίκιο. Ο ρόλος του θύματος παίρνει «διπλή δόση».

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Χρειάζομαι να είμαι θύμα για να αξίζω;
• Γιατί ακριβώς αξίζω, όταν είμαι θύμα;
• Τι με κάνει να είμαι καλός ή να αξίζω;
• Μπορούν οι άλλοι αληθινά να δημιουργήσουν την πραγματικότητά μου;
• Είμαι ελεύθερος από κάθε ευθύνη για την πραγματικότητα και την ευτυχία μου;
• Χρειάζεται να καταπιέσω την ευτυχία μου για να αξίζω;
• Αν ένιωθα την αξία μου σαν θεϊκό ον, θα ένιωθα ακόμη ότι είμαι θύμα;
• Σαν θεϊκό ον υπάρχει κάποια αξία στο να είμαι θύμα;
• Είναι ο Θεός ανίκανος να δημιουργήσει ένα δίκαιο σύμπαν;
• Θα μπορούσε να υπάρχει κάποια κρυμμένη δικαιοσύνη σ’ αυτό το σύμπαν;
• Προτιμώ να είμαι θύμα ή να έχω αγάπη και ευτυχία;

 

7. Είμαστε στο ρόλο του ανακριτή και χρειαζόμαστε να βρίσκουμε τα λάθη των άλλων.

 

Τα παιχνίδια ελέγχου δεν φέρνουν ποτέ ευτυχία διαρκείας. Η αγάπη την φέρνει. Θέλουμε να βρίσκουμε λάθη στους άλλους ή να δημιουργήσουμε σχέσεις αγάπης; Θέλουμε να έχουμε δίκιο ή να μας αγαπούν; Συνήθως χρειαζόμαστε να βρίσκουμε λάθη στους άλλους, όταν βασίζουμε την αξία μας στην παρατήρηση των λαθών των άλλων. Μπορεί, επίσης, να έχουμε λιγότερη ανεκτικότητα και αγάπη προς τους άλλους, όταν η συμπεριφορά τους μας θυμίζει κάτι που απορρίπτουμε στον εαυτό μας. Κρίνουμε και απορρίπτουμε εκείνους που είναι άγνωστοι ή διαφορετικοί, επειδή τους φοβόμαστε.

 

Λόγω της δικής μας ανασφάλειας, δυσκολευόμαστε να αγαπάμε εκείνους που έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις ή τρόπο ζωής. Δυσκολευόμαστε να αγαπάμε εκείνους που με την παρουσία τους δημιουργούν αμφιβολία για τον εαυτό μας. Για να αγαπάμε, χρειάζεται να νιώθουμε ασφάλεια μέσα μας.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Υπάρχει μόνον ένας σωστός τρόπος σκέψης ή συμπεριφοράς;
• Κινδυνεύω πραγματικά από τους άλλους;
• Ποιος είναι αυτός ο κίνδυνος;
• Γιατί χρειάζεται να εστιάζομαι στα ελαττώματα ή τα λάθη των άλλων;
• Πώς αυτό βελτιώνει τη ζωή μου;
• Πώς αυτό με κάνει πιο ευτυχισμένο;
• Μου αρέσει οι άλλοι να με κρίνουν ή να με κριτικάρουν;
• Γιατί δεν μου αρέσει;
• Μπορώ να αποδεχτώ κάποιον που έχει εντελώς διαφορετικές πεποιθήσεις και τρόπο ζωής;
• Τι χρειάζεται να πιστεύω για να αποδέχομαι και να αγαπώ εκείνους που είναι διαφορετικοί;
• Τι χρειάζεται να πιστεύω για να αποδέχομαι και να αγαπώ εκείνους που κάνουν λάθη;
• Τι χρειάζεται να πιστεύω για να αποδέχομαι και να αγαπώ εκείνους που διαφωνούν μαζί μου;
• Τι χρειάζεται να πιστεύω για να αποδέχομαι και να αγαπώ εκείνους που με κριτικάρουν;
• Υπάρχει κάποιος κίνδυνος, αν αποδεχτώ κάποιον όπως είναι; Αν ναι, ποιος είναι ο κίνδυνος;
• Μπορώ να περάσω μια μέρα χωρίς να παρατηρώ τα ελαττώματα των ανθρώπων; Δύο μέρες; Μια βδομάδα; Ένα μήνα;
• Επιλέγω να με κριτικάρουν ή να με αγαπούν;
• Επιλέγω να κριτικάρω ή να αγαπώ;

 

8. Φοβόμαστε να εκφράσουμε αγάπη, επειδή φοβόμαστε ότι μπορεί να μην υπάρχει επαρκής ανταπόκριση από τους άλλους και ότι θα νιώσουμε απόρριψη.

 

Αυτό είναι ένα ρίσκο που χρειάζεται να πάρουμε. Όταν εκφράζουμε αγάπη και ενδιαφέρον, μπορεί να έχουμε την ανταπόκριση που θέλουμε ή μπορεί και όχι. Αυτό δεν μας κάνει να αξίζουμε λιγότερο. Η αξία μας βασίζεται στην ύπαρξή μας και όχι στο πώς οι άλλοι ανταποκρίνονται. Είναι πολύ πιο σημαντικό να αγαπάμε παρά να μας αγαπούν. Μπορούμε πάντοτε να αγαπάμε – αυτό το ελέγχουμε. Δεν μπορούμε πάντοτε να έχουμε την αγάπη των άλλων.

 

Το αίσθημα της τρωτότητάς μας πηγάζει από τα παιδικά μας χρόνια, όταν δεν ήμασταν καθόλου σίγουροι για το αν αξίζουμε την αγάπη και το σεβασμό. Τώρα που είμαστε ενήλικες, μπορούμε να αφήσουμε αυτή την ανάγκη και να εστιαστούμε στην αγάπη, χωρίς να νοιαζόμαστε αν θα υπάρχει ή όχι ανταπόκριση στις εσωτερικές παιδικές ανάγκες μας.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Αν κάποιος μού εκφράζει αγάπη και δεν την ανταποδίδω με τον ίδιο ενθουσιασμό, αυτό σημαίνει ότι αυτός ο άνθρωπος είναι κακός ή δεν αξίζει;
• Αν εκφράζω αγάπη και ο άλλος δεν ανταποκρίνεται με τον ίδιο ενθουσιασμό, αξίζω λιγότερο;
• Ποιο είναι το πρόβλημα, αν ο άλλος δεν αισθάνεται το ίδιο με μένα; Πρέπει αυτό να με πληγώνει; Αν ναι, γιατί;
• Θέλω πραγματικά να χρειάζομαι ανταπόδοση;
• Είναι εντάξει να αγαπώ, ανεξάρτητα αν ο άλλος με αγαπά; Είναι σωστό ή λάθος;
• Θα έπρεπε να αγαπώ μόνο εκείνους που με αγαπούν;
• Η αξία μου εξαρτάται από το πώς νιώθουν και αντιδρούν οι άλλοι;
• Η δική τους αξία εξαρτάται από το πώς νιώθω και αντιδρώ εγώ προς αυτούς;
• Είμαι πρόθυμος να εκφράζω την αγάπη μου σαν ένα αθώο παιδί, χωρίς να υπολογίζω πώς θα αντιδράσουν οι άλλοι;
• Όταν εκφράζω την αγάπη μου, εκφράζω πραγματική αγάπη ή ψαρεύω την ανταπόκριση των άλλων; Αναζητώ να δώσω ενέργεια ή να πάρω;
• Θέλω ο φόβος μου για ανεπαρκή ανταπόδοση να ελέγχει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μου;

 

9. Δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι οι άλλοι θα μπορούσαν πιθανόν να μας αγαπούν. Φοβόμαστε να επιτρέψουμε στους άλλους να μας πλησιάσουν επειδή θα χάσουν το ενδιαφέρον τους.

 

Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα πεποίθηση που εκφράζει το πώς λειτουργούμε εμείς παρά το πώς λειτουργούν οι άλλοι. Ίσως εμείς οι ίδιοι να χάνουμε το ενδιαφέρον μας για τους άλλους, όταν δεν αποτελούν πια πρόκληση, εφόσον δεν μπορούμε να τους θεωρήσουμε δεδομένους. Η αγάπη ποτέ δεν μπορεί να κουραστεί να αγαπά. Τα παιχνίδια μπορούν να γίνουν βαρετά. Αν οι σχέσεις είναι παιχνίδια, μέσα από τα οποία επαληθεύουμε τη δύναμή μας, το ενδιαφέρον, τη γοητεία ή την αξία μας από τους ρόλους που παίζουμε, τότε μπορούμε, κι εμείς και οι άλλοι, να χάσουμε το ενδιαφέρον μας. Όταν βιώνουμε αληθινή αγάπη, όλα αυτά τα παιχνίδια διαλύονται.

 

Αν υποσυνείδητα πιστεύουμε ότι δεν αξίζουμε την αγάπη, ίσως επειδή έχουμε καταλήξει σαν παιδιά σ’ αυτό το λανθασμένο συμπέρασμα, θα δυσκολευόμαστε τώρα να δεχτούμε και να δώσουμε αγάπη. Σαν παιδιά, όταν οι άλλοι μας κριτικάρουν, μας απορρίπτουν, μας κατηγορούν, μας θεωρούν υπεύθυνους, μας αγνοούν ή μας εγκαταλείπουν, έχουμε την τάση να βγάζουμε το λανθασμένο συμπέρασμα ότι εμείς είμαστε το πρόβλημα και ότι δεν αξίζουμε. Μπορεί ακόμη να συμπεράνουμε λανθασμένα ότι δεν αξίζουμε, όταν οι γονείς μας χωρίζουν ή πρέπει να εργάζονται πολλές ώρες ή όταν έχουν δικά τους προβλήματα και δεν μπορούν να μας δώσουν την προσοχή που χρειαζόμαστε για να νιώθουμε την αξία μας.

 

Για να μπορούμε να αισθανόμαστε αρκετά σίγουροι να ανοιχτούμε στην αγάπη και να αποδεχτούμε αγάπη στη ζωή μας, θα χρειαστεί να θεραπεύσουμε αυτά τα λανθασμένα συμπεράσματα. Στην πραγματικότητα είμαστε πολύ όμορφοι και αξιαγάπητοι ακριβώς όπως είμαστε. Είμαστε το θείο που εκφράζεται στον υλικό κόσμο. Όλοι αξίζουμε αγάπη και σεβασμό, ακριβώς όπως είμαστε.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Ποιος αξίζει αγάπη και ποιος όχι; Ποιος το αποφασίζει; Ποιος θεσπίζει αυτούς τους κανόνες;
• Υπάρχει λόγος να μην είμαι αξιαγάπητος όπως είμαι; Ποιος είναι αυτός ο λόγος;
• Γνωρίζω άλλους που ενσαρκώνουν αυτές τι ίδιες όψεις που πιστεύω ότι με κάνουν μη αγαπητό; Είναι και αυτοί μη αγαπητοί επειδή έχουν αυτές τις ίδιες τάσεις;
• Ο Σωκράτης ή ο Χριστός θα έλεγαν ότι δεν είμαι αξιαγάπητος; Αν ναι, γιατί; Αν όχι, γιατί;
• Ένα αληθινά πνευματικό ον θα με απέρριπτε και θα με θεωρούσε μη αγαπητό; Αν όχι, τότε γιατί; Τι βλέπει ή τι γνωρίζει αυτό το πνευματικό ον που του επιτρέπει να με αγαπά όπως είμαι;
• Ποιος είναι ο κίνδυνος στο να επιτρέψω στον εαυτό μου να αγαπηθεί όπως είμαι;
• Ποιος είναι ο κίνδυνος στο να αγαπώ τους άλλους;
• Τι μπορεί πιθανά να χάσω αν αποδέχομαι και αγαπώ;
• Είμαι πρόθυμος να ριψοκινδυνέψω να αγαπώ και να αντιμετωπίσω οτιδήποτε μπορεί να συμβεί, αν και όταν συμβεί;
• Αγαπώ ή παίζω παιχνίδια;
• Θέλω να αγαπώ ή να παίζω παιχνίδια;

 

10. Έχουμε πληγωθεί σοβαρά από αυτό τον άνθρωπο ή άλλους και δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή την πίκρα. Φοβόμαστε ότι μπορεί να κακοποιηθούμε.

 

Μπορούμε να κακοποιηθούμε μόνο αν επιτρέψουμε στους άλλους να το κάνουν ή μόνο στην απίθανη περίπτωση να μην υπάρχουν νόμοι του σύμπαντος ή να μην δουλεύουν. Αλλιώς μπορεί να συμβεί μόνο αυτό που είναι ωφέλιμο για τη διαδικασία εξέλιξής μας.

 

Αυτή είναι η δοκιμασία μας – να μπορούμε να συγχωρούμε και να αγαπάμε εκείνους που μας έχουν βλάψει. Είναι εύκολο να αγαπάμε εκείνους που μας δίνουν αυτό που θέλουμε. Ακόμη και τα ζώα αγαπούν εκείνους που τα ταΐζουν και τα φροντίζουν. Η πνευματική εξέλιξη είναι μια διαδικασία, κατά την οποία γινόμαστε αρκετά ασφαλείς μέσα μας και έχουμε πίστη στη σοφία και τη δικαιοσύνη του σύμπαντος, ώστε να μπορούμε να αγαπάμε ακόμη κι αυτούς που μας έχουν βλάψει.

 

Το κλειδί εδώ είναι να κατανοήσουμε ότι οποιεσδήποτε συμπεριφορές ή πράξεις μάς έχουν προκαλέσει πόνο δεν ήταν τύχη, ατυχία ή αδικία. Δεν μπορεί να υπάρχει αδικία σ’ έναν κόσμο αιτίας και αποτελέσματος, όπου η αιτία κάθε αποτελέσματος στη ζωή μας είναι μέσα σε μας και όχι στους άλλους. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να το αποδεχτούμε. Όμως, είναι πνευματικός νόμος που αποδέχονται όλες οι θρησκείες και οι πνευματικές φιλοσοφίες.

 

Όπως εξήγησε ο Χριστός, «Όπως σπείρεις, έτσι θα θερίσεις». Δεν είπε, «Όπως έσπειραν οι άλλοι, θα θερίσεις». Οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή μας είναι τελικά δημιουργία και επιλογή μας σαν ψυχές σε διαδικασία εξέλιξης.

 

Είναι πολύ δύσκολο για πολλούς από μας να το πιστέψουμε αυτό, ειδικά όταν έχουμε κάποιον που μας χτυπά ή μας αδικεί ή μας κριτικάρει συνέχεια ή μας απορρίπτει, ή παίρνει συνεχώς τα χρήματα μας.
Ας εξετάσουμε τελικά πώς δημιουργούμε την πραγματικότητά μας.
Πρώτον τη δημιουργούμε, μέσα από τους νόμους της έλξης. Έλκουμε προς εμάς με τρεις τρόπους:

Α. Με το νόμο της αιτίας και του αποτελέσματος, που σημαίνει ότι πολλά πράγματα που συμβαίνουν σ’ εμάς τώρα δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η επιστροφή όσων έχουμε σκεφτεί και κάνει εμείς στο παρελθόν. Ότι κάθε μας πράξη, σκέψη και λόγος στο παρελθόν, γυρίζει σε μας. Αυτή είναι μια από τις δυνάμεις που δημιουργεί την τωρινή μας πραγματικότητα. Άρα αυτό που μας έκανε ο άλλος μπορεί να είναι μια αντίδραση προς αυτό που έχουμε κάνει εμείς σε αυτόν ή άλλους. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτό δεν έχει σχέση με τιμωρία, αλλά ότι είναι ένα εκπαιδευτικό σχέδιο, όπου μαθαίνω και εξελίσσομαι όταν βιώνω πως νιώθουν οι άλλοι με μια συμπεριφορά μου. Επίσης η λύση δεν είναι «να πονάω αρκετά ώστε να πληρώσω γι’ αυτό που έκανα». Ο πόνος δεν είναι εξέλιξη. Η λύση είναι να μάθω το μάθημα και να συγχωρήσω τους άλλους και τον εαυτό μου και να αλλάξω τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.
Β. Έλκουμε προς εμάς, μέσα από τις σκέψεις που έχουμε τώρα, που σημαίνει, έλκουμε αυτό που φοβόμαστε, αυτό που απορρίπτουμε, αυτό που αντιστοιχεί στις ενοχές μας, αυτό που προσδοκούμε. Δηλαδή, αν έχουμε μια σκεπτομορφή ότι θα μας εγκαταλείψουν, αυτό θα δημιουργήσουμε. Γενικά οι σκέψεις μας, οι πεποιθήσεις και οι σκεπτομορφές μας, γίνονται ενεργειακές μορφές, και οι ενεργειακές μορφές γίνονται πραγματικότητα. Άρα, οι σκέψεις και τα συναισθήματα, που έχουμε συνέχεια στο νου μας, έλκουν σήμερα αυτό που μας συμβαίνει.

Οι φόβοι, οι ενοχές, οι αντιστάσεις, οι αποστροφές, οι προσκολλήσεις μας, οι εσωτερικές μας συγκρούσεις, όλα αυτά που υπάρχουν μέσα μας, καθρεφτίζονται στους άλλους. Οι άλλοι συντονίζονται, ασυνείδητα και υποσυνείδητα με το περιεχόμενο του δικού μας υποσυνειδήτου και μας το καθρεφτίζουν.
Χωρίς να το ξέρουν, μας συμπεριφέρονται μ’ έναν τρόπο, ώστε να δούμε τον εαυτό μας. Βέβαια, έχουμε την ελεύθερη βούληση, να το δούμε ή όχι. Έχουμε κάθε ελευθερία να πιστεύουμε και να δηλώνουμε πως φταίνε οι άλλοι, ότι οι άλλοι μας αδικούν, ότι εμείς δεν έχουμε τίποτα να αλλάξουμε και να αισθανόμαστε ότι είμαστε το θύμα και να «απολαμβάνουμε» τη δυστυχία μας.
Γ.  Ο τρίτος τρόπος με τον οποίο έλκουμε αυτό που μας συμβαίνει είναι μέσα από την απόφασή μας, σαν ψυχές πριν ενσαρκωθούμε, να μάθουμε σε αυτή τη ζωή κάποια συγκεκριμένα μαθήματα. Όπως δηλαδή ένας φοιτητής, που πάει στο Πανεπιστήμιο για να γίνει γιατρός και αγωνίζεται για 6-8 χρόνια για να πάρει αυτή την ειδικότητα, δεν ταλαιπωρείται επειδή έχει κάνει κάποιο λάθος, αλλά επειδή έχει βάλει κάποιο στόχο. Σαν ψυχές, μπορεί να έχουμε αποφασίσει να μάθουμε την αγάπη χωρίς όρους και να ταλαιπωρούμαστε από ανθρώπους που δυσκολευόμαστε να αγαπάμε, όχι επειδή έχουμε κάνει κάποιο λάθος, αλλά επειδή έχουμε αποφασίσει να μάθουμε την αγάπη χωρίς όρους – έχουμε βάλει ένα στόχο.
Αν μια ψυχή έχει βάλει στόχο να μάθει την αυτοπαραδοχή, μπορεί να έχει κάνει με άλλους μια «συμφωνία» να την απορρίπτουν. Επειδή το να έχει απόρριψη από τους άλλους, δημιουργεί μια ευκαιρία να μάθει να αποδέχεται τον εαυτό της, χωρίς να εξαρτάται από τους άλλους για επιβεβαίωση. Άρα δεν δέχεται απόρριψη επειδή έχει κάνει κάποιο λάθος, αλλά για να έχει μια ευκαιρία να δυναμώσει τη δική της σχέση με τον εαυτό της. Όμως δεν είναι δεδομένο ότι θα μάθει το μάθημα. Έχει ελεύθερη βούληση.
Υπάρχουν, λοιπόν, τρεις παράγοντες που δημιουργούν αυτό που συμβαίνει στη ζωή μας.

Και οι τρεις είναι μέσα μας, και με αυτούς έλκουμε αυτό που μας συμβαίνει:

Ο προηγούμενος τρόπος ζωής, σκέψης και συμπεριφοράς.

Αυτό που έχουμε μέσα μας τώρα και καθρεφτίζεται μέσα από τους άλλους, και

Τα μαθήματα που έχουμε αποφασίσει να μάθουμε σ’ αυτή τη διαδικασία.
Δ. Υπάρχει όμως και ένα τέταρτο στοιχείο που δημιουργεί την πραγματικότητά μας και το βίωμα μας.  Και αυτό είναι, το πώς ερμηνεύουμε όλα αυτά. Διότι δέκα άτομα, αντιμετωπίζοντας το ίδιο ερέθισμα, θα το ερμηνεύσουν διαφορετικά και επομένως θα βιώσουν μια διαφορετική και μοναδική πραγματικότητα. Η πραγματικότητά μας είναι υποκειμενική και εσωτερική, δεν είναι εξωτερική. Συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μας. Ο καθένας μας φοράει άλλα «γυαλιά», με άλλους προγραμματισμούς γραμμένους πάνω στα γυαλιά της αντίληψής του, και ό,τι περνάει μέσα από αυτά τα γυαλιά, μέσα από αυτούς τους προγραμματισμούς του καθενός μας, ερμηνεύεται με διαφορετικό τρόπο, δημιουργώντας μια διαφορετική πραγματικότητα μέσα στο νου μας.  Δημιουργούμε την πραγματικότητά μας 100% και με το νόμο της έλξης, αλλά και με το νόμο της ερμηνείας.
Τότε, ποια είναι η λύση;
Να  εντοπίσουμε ποια μαθήματα έχουμε να μάθουμε από αυτό που μας συμβαίνει, ώστε να βλέπουμε ό,τι μας συμβαίνει σαν ευκαιρία για εξέλιξη και να το αξιοποιήσουμε σαν ευκαιρία για εξέλιξη, και
Να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε αυτά που συμβαίνουν στη ζωή μας.

 

Για πιο λεπτομερή εξήγηση πάνω στο θέμα τού πως δημιουργούμε την πραγματικότητα μας, δείτε το βιβλίο Η Αγάπη Είναι Επιλογή.

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Πόσο πρέπει να περιμένω για να εμπιστευτώ ξανά κάποιον ή τους ανθρώπους γενικά και να επιτρέψω στον εαυτό μου να ανοιχτεί στην αγάπη;
• Τι χρειάζομαι για να νιώσω πάλι ασφαλής να ανοιχτώ;
• Ποιο είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί, αν εμπιστευόμουν κάποιον;
• Κι αν συμβεί αυτό το χειρότερο, τι είναι αυτό που δεν θα μπορέσω να ξεπεράσω;
• Μπορώ να το χρησιμοποιήσω σαν εμπειρία εξέλιξης;
• Μπορώ να συγχωρήσω τους άλλους και τον εαυτό μου για το παρελθόν;
• Θέλω θα συγχωρήσω τους άλλους και τον εαυτό μου για το παρελθόν;
• Κι αν είμαι πολύ δυνατότερος και ασφαλέστερος απ’ ό,τι πίστευα μέχρι τώρα;
• Κι αν είμαι αρκετά δυνατός να αντιμετωπίζω κάθε είδος συμπεριφοράς;
• Πώς οι άλλοι νιώθουν αρκετά ασφαλείς να ανοιχτούν στην αγάπη;
• Δεν έχουν πληγωθεί ποτέ στην αγάπη;
• Η αγάπη πληγώνει ή είναι οι προσκολλήσεις και οι προσδοκίες που προκαλούν πόνο;
• Μπορώ να αγαπώ χωρίς να αναπτύσσω προσκολλήσεις και προσδοκίες;
• Μπορώ να αισθάνομαι πλήρης μέσα μου και να ανοιχτώ στην αγάπη για να δίνω, χωρίς να νοιάζομαι καθόλου να πάρω;
• Μπορώ να θεραπεύσω τον πόνο μου αντί να τον κουβαλάω στο μέλλον;
• Θέλω να αφήσω τον πόνο μου στο παρελθόν αντί να τον κουβαλάω στο μέλλον;
• Τι επιλέγω;

 

11. Φοβόμαστε ότι μπορεί να αποτύχουμε στη σχέση.

 

Αν συμβαίνει αυτό, έχουμε την επιλογή να ριψοκινδυνέψουμε να αποτύχουμε σε μια σχέση ή να δημιουργήσουμε μια ζωή μοναξιάς χωρίς αγάπη επειδή φοβόμαστε την πιθανότητα της αποτυχίας. Μια άλλη ερώτηση είναι, τι είναι αποτυχία; Ακόμη κι αν η σχέση δεν διαρκέσει για πάντα, αυτό σημαίνει αποτυχία; Δεν έχουμε μάθει και δεν έχουμε κερδίσει κάτι; Δεν έχει αυτή η σχέση υπηρετήσει κάποιο σκοπό στη διαδικασία εξέλιξής μας; Ίσως να μην υπάρχει τέτοιο πράγμα σαν την αποτυχία.

 

Όταν προχωρούμε από μία κατάσταση σε μία άλλη, αυτό σημαίνει ότι έχουμε αποτύχει στην πρώτη κατάσταση; Απλά σημαίνει ότι αυτή η κατάσταση δεν ταιριάζει πια στην εξέλιξή μας και είναι καιρός να πάμε πιο πέρα.

 

Άρα, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει αποτυχία. Υπάρχουν απλά εμπειρίες, από τις οποίες μπορούμε να μάθουμε ή να μην μάθουμε. Έχουμε ελεύθερη βούληση να μάθουμε και να αλλάξουμε ή όχι. Υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες ο χωρισμός από κάποιον είναι το αποτέλεσμα της άρνησης να μάθουμε. Σ’ αυτή την περίπτωση, θα χρειαστεί τελικά να μάθουμε αυτό το μάθημα με κάποιον άλλον ή ακόμη και μόνοι μας. Η σχέση δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μέσο για την εξέλιξη όλων των εμπλεκομένων.

 

Συχνά, χωρίζουμε επειδή αρνούμαστε να μάθουμε. «Κατασκηνώνουμε» μέσα στο εγώ μας, αρνούμενοι να κοιτάξουμε τον εαυτό μας για να δούμε πώς συμβάλλουμε σ’ αυτή την κατάσταση, και επιλέγουμε να νιώθουμε αδικία και θυμό. Αυτό δεν είναι αποτυχία. Είναι απλά άλλη μια εμπειρία που τελικά θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την αλήθεια.

 

Επίσης, παραμένουμε στις σχέσεις χωρίς να μαθαίνουμε, επειδή φοβόμαστε να τις τελειώσουμε λόγω οικονομικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανασφάλειας ή φόβου «αποτυχίας», φόβου του τι θα μπορούσαν να πουν οι άλλοι ή φόβου να μείνουμε μόνοι. Αυτό είναι επιτυχία;

 

Επομένως, δεν υπάρχουν αποτυχημένες σχέσεις. Υπάρχουν μόνο εμπειρίες, από τις οποίες μπορούμε να επιλέξουμε να μάθουμε ή να μην μάθουμε.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Είμαι πρόθυμος να ριψοκινδυνέψω να μπω σε μια σχέση που μπορεί να τελειώσει ή να γίνει δυστυχισμένη; Γιατί;
• Γιατί να είμαι προγραμματισμένος να το φοβάμαι αυτό, όταν τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν το φοβούνται;
• Τι έχει συμβεί στη ζωή μου που με προδιαθέτει γι’ αυτό το φόβο;
• Τι θα συμβεί αν δεν ξεπεράσω ποτέ αυτό το φόβο;
• Τι θα συμβεί αν τον ξεπεράσω;
• Τι θα συμβεί αν ενεργώ παράλληλα μ’ αυτό το φόβο και επιτρέψω στον εαυτό μου να ρισκάρει να αγαπήσει;
• Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί; Τι θα μπορούσε να συμβεί που δεν θα μπορέσω να το ξεπεράσω;
• Τι θα με κάνει πιο ευτυχισμένο, να ρισκάρω ή να παίζω με ασφάλεια;
• Τι επιλέγω;

 

12. Φοβόμαστε ότι θα γίνουμε ή θα φαινόμαστε αδύναμοι.

 

Δυστυχώς μερικοί από μας έχουμε προγραμματιστεί να πιστεύουμε ότι η αγάπη είναι μια μορφή αδυναμίας και όχι για τους δυνατούς και ανεξάρτητους. Ίσως αυτό να περιγράφει επακριβώς τις εικόνες της αγάπης με τις οποίες μεγαλώσαμε. Η αγάπη χωρίς όρους είναι το αντίθετο. Βασίζεται σε εσωτερική δύναμη και προσωπική ελευθερία. Επιλέγουμε να αγαπάμε τους άλλους, επειδή τους αγαπάμε και όχι επειδή τους χρειαζόμαστε. Αυτό απαιτεί την ύψιστη εσωτερική αίσθηση αξίας και ασφάλειας.

 

Υπάρχει, επίσης, διαφορά ανάμεσα στη δύναμη και τη σκληρότητα. Οι άνθρωποι, όταν φοβούνται, είναι σκληροί και ανέκφραστοι από αμυντικό μηχανισμό. Η δύναμη δεν απαιτεί σκληρότητα, επειδή αισθανόμαστε ασφαλείς.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Ποιος είναι πιο δυνατός, αυτός που αγαπά ή αυτός που δεν αγαπά;
• Τι κίνδυνος υπάρχει στην αγάπη;
• Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί;
• Πώς διαφέρει η αγάπη από την ανάγκη ή την προσκόλληση;
• Θέλω να έχω εσωτερική ασφάλεια ή εξωτερική σκληρότητα;
• Μπορώ να αγαπώ και να είμαι δυνατός;

 

13. Φοβόμαστε την απόρριψη ή την εγκατάλειψη.

 

Η απόρριψη ή η εγκατάλειψη από κάποιον άλλον είναι πάντοτε μια πιθανότητα. Δεν μπορεί να υπάρχει εγγύηση ότι οι άλλοι θα είναι πάντα μαζί μας. Μπορεί να μας αφήσουν και μπορεί να αφήσουν το σώμα τους. Μπορεί να επιλέξουν να αγαπούν κάποιον άλλον περισσότερο από μας. Αυτές οι εμπειρίες δεν συμβαίνουν εκτός κι αν είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για τη διαδικασία εξέλιξής μας και, αν είναι, τότε δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε με το να τις φοβόμαστε.

 

Όταν φοβόμαστε τα παραπάνω, μπορεί να πέσουμε στις ακόλουθες παγίδες:

α. Να δοκιμάζουμε τους άλλους με αρνητική συμπεριφορά για να δούμε πόσο σταθερή είναι η αγάπη τους. Συχνά, τους διώχνουμε μακριά και οι πεποιθήσεις μας γίνονται μια πραγματικότητα που εμείς οι ίδιοι έχουμε δημιουργήσει.

β. Αφήνουμε πρώτοι τη σχέση, ώστε να μην βιώσουμε απόρριψη ή εγκατάλειψη και για να «σώσουμε τα προσχήματα».

γ. Δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να είναι εντελώς δεσμευμένος και ανοιχτός – πιθανώς για να προστατευτούμε συναισθηματικά – αλλά στην πραγματικότητα δημιουργώντας μια νεκρή σχέση χωρίς αγάπη.

 

Αυτές είναι συνηθισμένες συμπεριφορές σ’ αυτούς που φοβούνται την εγκατάλειψη και είναι συνήθως αποτέλεσμα παρόμοιων οδυνηρών παιδικών εμπειριών.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Το μέλλον πρέπει να είναι σαν το παρελθόν;
• Θέλω να περιορίζω την ευτυχία μου σήμερα, επειδή κάτι συνέβη στο παρελθόν;
• Ποιες είναι οι πιθανότητες να με εγκαταλείψουν;
• Ποιες είναι οι πιθανότητες να μην με εγκαταλείψουν;
• Ποιες είναι οι πιθανότητες να εγκαταλείψω τον άλλον;
• Τι είναι τόσο απαράδεκτο στην εγκατάλειψη;
• Τι είναι αυτό που δεν θα μπορώ να ξεπεράσω και να συνεχίσω;
• Τι είναι καλύτερο, να ζω μέσα στο φόβο να ανοιχτώ ή να το ρισκάρω και μετά να βιώσω εγκατάλειψη;
• Είναι καλύτερο να μην έχω κανέναν ή να έχω κάποιον και μετά να μην τον έχω;
• Τι κερδίζω με το να μην ρισκάρω την αγάπη;
• Είναι ο φόβος της εγκατάλειψης τόσο ανυπέρβλητος που είναι καλύτερα να βιώνω μοναξιά και αποξένωση;
• Τι επιλέγω;

 

14. Φοβόμαστε τις ευθύνες μιας σχέσης.

 

Αυτή είναι μια επιλογή που μπορούμε να κάνουμε. Έχουμε κάθε δικαίωμα να ζήσουμε μόνοι και να μην έχουμε προσωπικές σχέσεις αγάπης που φυσιολογικά θα συνοδεύονται από ορισμένες δεσμεύσεις και ευθύνες. Κάποιες ψυχές έχουν επιλέξει να εξελιχτούν μόνοι κατ’ αυτό τον τρόπο. Είναι ένας έγκυρος τρόπος ζωής. Το ερώτημα είναι αν τον επιλέγουμε επειδή καθοδηγούμαστε από την ψυχή μας να το κάνουμε ή επειδή φοβόμαστε τις ευθύνες μιας σχέσης. Αν είναι ο δεύτερος λόγος, τότε θα είμαστε στάσιμοι στη διαδικασία εξέλιξής μας όσο φοβόμαστε να μπούμε στις καταστάσεις που απαιτούνται ακριβώς για τη διαδικασία μάθησής μας.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Τι είναι πιο ευχάριστο για μένα, να συνδεθώ με άλλους ή να είμαι μόνος μου;
• Μπορώ να αγαπώ τους άλλους χωρίς να νιώθω περιορισμένος;
• Μπορώ να προσαρμοστώ στις «ευθύνες» και τους «συμβιβασμούς» των σχέσεων και να αισθάνομαι ακόμη ελεύθερος;
• Μπορώ να απολαμβάνω την πρόκληση και να μαθαίνω από τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από την ένωσή μου με έναν άλλο άνθρωπο;
• Μπορώ να είμαι ευτυχισμένος μόνος μου;
• Τι επιλέγω;

 

15. Φοβόμαστε μήπως δημιουργήσουμε τις σχέσεις που είχαν οι γονείς μας (ή άλλοι), όταν ήμασταν νέοι.

 

Η πρόκλησή μας είναι να μάθουμε από αυτά τα αρνητικά πρότυπα και να πάρουμε αυτή την ενέργεια και να τη μεταμορφώσουμε μέσα μας, με την απελευθέρωσή μας από την επίδρασή τους πάνω μας. Έχουμε κερδίσει σοφία από αυτές τις εμπειρίες και μπορούμε τώρα να δημιουργήσουμε ένα νέο είδος σχέσης που είναι ελεύθερη από τις αρνητικές όψεις των προτύπων μας.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Πρέπει οι σχέσεις μου να είναι σαν των γονιών μου;
• Είμαι σαν κάποιον από τους γονείς μου;
• Έχω κάνει την εσωτερική εργασία που είναι απαραίτητη για να απελευθερωθώ από τους προγραμματισμούς που δημιουργήθηκαν στην παιδική ηλικία μου;
• Αξίζω μια σχέση αγάπης και ευτυχίας;
• Θέλω να χρησιμοποιήσω μια σχέση σαν ευκαιρία εξέλιξης;
• Θέλω να αφήσω τους φόβους μου και το εγώ μου;
• Έχω συγχωρήσει τους γονείς μου για τα ελαττώματά τους;
• Βιώνω την εσωτερική αξία και ασφάλειά μου για να αγαπώ χωρίς να χρειάζομαι τόσο πολύ;

 

16. Φοβόμαστε το άγνωστο.

 

Εξέλιξη σημαίνει κατ’ ανάγκη να προχωρήσουμε εκεί που δεν ήμασταν. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς – γιατί αλλιώς δεν θα ήταν εξέλιξη. Αυτό ισχύει για όλες τις όψεις της ζωής μας. Η ελευθερία από τις περιοριστικές αντιλήψεις μας και η δημιουργία της ζωής μας απαιτούν να ξεπεράσουμε το φόβο του άγνωστου και να έχουμε πίστη στους πανάγαθους νόμους και τις δυνάμεις του σύμπαντος και στη δική μας ικανότητα να αντιμετωπίσουμε οτιδήποτε μπορεί να συμβεί.

 

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Ποιος είναι ο κίνδυνος που μπορεί να υπάρχει στο άγνωστο της αγάπης;
• Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να υπάρχει στο άγνωστο της αγάπης;
• Τι δεν θα τολμούσα να αντιμετωπίσω;
• Τι είναι αυτό που δεν θα μπορούσα ποτέ να ξεπεράσω;
• Είμαι πρόθυμος να πάω ένα ταξίδι χωρίς εγγυήσεις;
• Υπάρχουν ταξίδια που έχουν εγγυήσεις;
• Υπάρχει οτιδήποτε στη ζωή μου που είναι εγγυημένο;
• Έχω την εσωτερική δύναμη να αντιμετωπίσω οτιδήποτε μπορεί να συμβεί;
• Γνωρίζω άλλους που έχουν αυτή τη δύναμη;
• Υπάρχει κάποιος λόγος να μην έχω αυτή τη δύναμη;
• Είναι δυνατό να συμβεί κάτι στη ζωή μου που δεν είναι για το ανώτερο καλό μου;
• Θέλω να ζω μια ζωή φόβου ή μια ζωή αγάπης;

 

Για να τολμήσουμε να είμαστε ευτυχισμένοι θα χρειαστεί να ξεπεράσουμε το φόβο της ευτυχίας και το φόβο της αγάπης. Στο επόμενο κεφάλαιο θα συζητήσουμε το φόβο να νιώθουμε ασφάλεια και ηρεμία.