Ανθρώπινη Αρμονία – Tόμος 1 Φυλλάδιο αρ. 82
Tα παιδιά μας είναι ευαίσθητα και ευάλωτα. Έχουν ανάγκη για ιδιαίτερα προσεκτική επικοινωνία. H πιο αποτελεσματική επικοινωνία αποτελείται από 4 βήματα:
1. Αγάπη και σεβασμό για τον άλλον.
2. Αυτογνωσία του εαυτού μας – να ξέρουμε τι νιώθουμε, τι πιστεύουμε και γιατί.
3. “Εγώ” Μηνύματα, όταν εμείς δεν νιώθουμε καλά.
4. Ενεργητική ακρόαση, όταν ο άλλος δεν νιώθει καλά.
Aς πούμε ότι το παιδί δεν έχει τους βαθμούς που θα θέλαμε εμείς ή που το ίδιο θα ήθελε.
Στάδιο 1: Nα εργαστούμε με τον εαυτό μας και να νιώθουμε και να εκφράσουμε αγάπη και παραδοχή για το παιδί – με αυτούς τους βαθμούς – ώστε να μη το κάνουμε να νιώθει ακόμα χειρότερα.
Στάδιο 2: Nα αναλύσουμε τον εαυτό μας και να δούμε τι ακριβώς νιώθουμε και γιατί.
Σε τέτοια περίπτωση έχουμε και εμείς και το παιδί ένα πρόβλημα. Αλλά το δικό μας πρόβλημα είναι άλλο από το πρόβλημα του παιδιού.
Eμείς μπορεί να νιώθουμε:
1. Φόβο για το μέλλον του παιδιού.
2. Ευθύνη, ενοχή ή αποτυχία ως γονιός, διότι το παιδί μας δεν πάει καλά.
3. Ντροπή για το τι νομίζουν οι άλλοι.
4. Θυμό που το παιδί δεν προσπαθεί περισσότερο.
5. Πόνο για το παιδί και τη δυσκολία του.
Στάδιο 3: Nα επικοινωνήσουμε με «Εγώ μήνυμα»
Eξηγούμε στον άλλον τα συναισθήματά μας καθώς και τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις, τις προσδοκίες, τους φόβους και τις προσκολλήσεις, που δημιουργούν αυτά τα συναισθήματα μέσα μας. Εκφράζουμε:
1. Τα διάφορα συναισθήματα που έχουμε
2. Τις πεποιθήσεις και τους προγραμματισμούς που τα δημιουργούν.
3. Τα ερεθίσματα ή τη συμπεριφορά του παιδιού που κινητοποιούν αυτούς τους μηχανισμούς.
4. Τις αντιδράσεις που ενεργοποιούνται, συνήθως, απέναντι στο παιδί, όταν νιώθουμε έτσι.
5. Του εξηγούμε τι χρειαζόμαστε και τι ζητάμε από αυτό (ίσως κάποια βοήθεια ή αλλαγή συμπεριφοράς).
6. Μετά ζητάμε από το παιδί να μας πει πώς νιώθει και συνεχίζουμε με ενεργητική ακρόαση.
Mια πιθανή επικοινωνία μπορεί να είναι η παρακάτω:
«Γιάννη, έχω μεγάλη ανάγκη να συζητήσουμε το θέμα των βαθμών σου. Πρώτα από όλα, θέλω να σου πω ότι σε αγαπώ και ότι αξίζεις ανεξάρτητα από τους βαθμούς_ δεν θέλω να έχεις άγχος για το θέμα αυτό. Δεν θέλω να μελετάς για μένα – αλλά για σένα. Θα σε αγαπώ το ίδιο ό,τι και να κάνεις.
Όμως έχω διάφορα και αντικρουόμενα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά, δεν θέλω να σε στεναχωρήσω ή να σε καταπιέσω. Από την άλλη πλευρά, όμως, ανησυχώ για σένα και το μέλλον σου και επίσης σκέφτομαι μήπως δεν κάνω κάτι σωστά για σενα. Νιώθω ευθύνη για σένα και για το πώς τα πας μέσα στη ζωή. Δεν μπορώ να ησυχάσω, όταν σκέφτομαι ότι μπορεί να μην είσαι καλά. Έχω την πεποίθηση ότι χρειάζεσαι καλούς βαθμούς για να πετύχεις και να είσαι ευτυχισμένος στη ζωή. Φοβάμαι ότι, αν δεν σε πιέζω τώρα, θα μου το χρεώσεις αργότερα, λέγοντας ότι δεν έκανα αυτό που έπρεπε για να σε βοηθάω.
Eκείνο που μ’ ενδιαφέρει περισσότερο είναι να μάθω μήπως χρειάζεσαι κάτι από μένα που δεν σου δίνω. Έχω ανάγκη να φτιάξουμε μαζί ένα πρόγραμμα με το οποίο θα συμφωνήσεις και εσύ και το οποίο θα σε βοηθήσει να αξιοποιήσεις τις ικανότητες που έχεις μέσα σου.
Θα ήθελα, επίσης, να μου πεις αν υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω να νιώθεις πιο άνετα κι ευτυχισμένος. Σε παρακαλώ, εξήγησέ μου τι ακριβώς πιστεύεις για την αιτία που σε εμποδίζει να αφοσιωθείς στα μαθήματά σου.”
Tο παιδί μπορεί να ανοιχτεί, μπορεί και όχι. Mπορεί να είναι ή να μην είναι σε θέση να συνειδητοποιήσει ποιο είναι το πρόβλημά του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, με τη βοήθεια της ενεργητικής ακρόασης το παιδί μπορεί να φτάσει στο σημείο να καταλάβει τι συμβαίνει μέσα του.
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Τώρα θέλουμε να καταλάβουμε τι νιώθει και τι πιστεύει το παιδί. Το πρόβλημα μπορεί να έχει σχέση με προστριβές μέσα στην οικογένεια, με συγκρούσεις με άλλα παιδιά ή με τους δασκάλους στο σχολείο, με ερωτική απογοήτευση, με έλλειψη αυτοπεποίθησης, με έλλειψη σωστής διατροφής, με απογοήτευση από την κοινωνία ή το εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και με πολλές άλλες αιτίες.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η πιο αποτελεσματική μέθοδος επικοινωνίας είναι η ενεργητική ακρόαση. Ας δούμε κάποιες σύντομες οδηγίες για την ενεργητική ακρόαση:
1. Αφήνουμε τον άλλον να μιλά χωρίς να τον διακόπτουμε. Δεν σταματάμε τη ροή της σκέψης του από την ανάγκη μας να προβάλουμε τις δικές μας ιδέες. Όταν διακόπτουμε κάποιον, σταματάμε τη ροή της σκέψης και των λόγων του. Αυτή η ροή μπορεί να φέρει στην επιφάνεια την αιτία του προβλήματος, που ίσως ούτε ο ίδιος να μην έχει ακόμη ανακαλύψει.
2. Κοιτάζουμε τον άλλον στα μάτια και δεν αποστρέφουμε το βλέμμα. Καθόμαστε με το σώμα μας στραμμένο προς εκείνον και όχι στο πλάι. Δείχνουμε ενδιαφέρον για τα λόγια του άλλου και μ’ αυτόν τον τρόπο τον αφήνουμε να καταλάβει ότι ακούμε συμμετέχοντας και νοιαζόμαστε για ό,τι λέει.
3. Σε καμία περίπτωση δεν κριτικάρουμε και δεν δίνουμε συμβουλές. Είναι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια της ενεργητικής ακρόασης να μην κρίνουμε, να μην διαφωνούμε και να μην απορρίπτουμε. Στο τέλος της συζήτησης μπορούμε να εκφράσουμε πώς αισθανόμαστε. Όταν η συζήτηση έχει ολοκληρωθεί, αν δεν συμφωνούμε, μπορούμε να το δηλώσουμε. Αλλά κατά τη διάρκεια της ενεργητικής ακρόασης δεν σταματάμε τη ροή του άλλου με κριτική ή απόρριψη.
4. Θέτουμε ερωτήσεις, που βοηθούν να κατανοήσουμε πιο καθαρά τα συναισθήματα του άλλου. Οι ερωτήσεις αυτές θα βοηθήσουν και τους δύο, εμάς και τον άλλον (στην περίπτωση αυτή – το παιδί) να καταλάβουμε ποιο είναι το πρόβλημα. Φανταζόμαστε ότι είμαστε ο άλλος, αναρωτιόμαστε πώς νιώθει και τι του συμβαίνει κι έτσι οδηγούμαστε στις σωστές ερωτήσεις. Στην αρχή μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιους γονείς να κάνουν ερωτήσεις και να μην δίνουν συμβουλές, αλλά όσοι δοκίμασαν αυτή τη μέθοδο τη βρήκαν ιδιαίτερα αποδοτική και με εκπληκτικά αποτελέσματα. Σε μερικές περιπτώσεις, όταν εφαρμόζουμε αυτήν την τεχνική τις πρώτες φορές, το παιδί μπορεί να εκπλαγεί και να αντιδράσει αρνητικά, ιδιαίτερα αν έχει συνηθίσει τη συνεχή κριτική μας. Αλλά αν συνεχίσουμε να δείχνουμε ενδιαφέρον και σταματήσουμε την κριτική, κάποια στιγμή το παιδί θα ανοίξει την καρδιά του. Χρειάζεται, βέβαια, να δείξουμε κάποια ευαισθησία για τον σωστό τρόπο και χρόνο που θα πλησιάσουμε το παιδί.
5. Μπορούμε να επιβεβαιώνουμε αν αυτό που καταλάβαμε είναι σωστό ή όχι. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται από τους περισσότερους ψυχολόγους, για να βοηθήσουν ένα άτομο να ανοιχτεί και να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς νιώθει. Απλώς επαναλαμβάνουμε στο παιδί αυτό που μας είπε αλλά με δικά μας λόγια. Αυτό βοηθάει εμάς να διαπιστώσουμε αν καταλάβαμε τι μας είπε και το παιδί να νιώσει ότι αποδεχόμαστε αυτό που μας είπε. Αν νιώσει ότι δεν καταλάβαμε, θα προσπαθήσει να μας το εξηγήσει με διαφορετικό τρόπο. Και θα βοηθηθούμε και οι δύο να ξεκαθαρίσουμε ό,τι το ενοχλεί.
Μερικές ερωτήσεις που μπορεί να βοηθήσουν εμάς και το παιδί να καταλάβουμε τι συμβαίνει:
1. Πώς νιώθεις εσύ – είσαι ικανοποιημένος με τους βαθμούς σου ή θα ήθελες καλύτερους;
2. Aν θέλεις καλύτερους βαθμούς, τι νομίζεις οτι έπαιξε ρόλο στο να σε εμποδίσει να τους έχεις;
3. Υπάρχουν θέματα που σε απασχολούν ή σε εμποδίζουν να συγκεντρωθείς;
4. Υπάρχει κάτι που κάνω εγώ και σε έχει ενοχλήσει;
5. Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω ή να μην κάνω και το οποίο θα σε βοηθούσε ;
6. Tι νομίζεις εσύ οτι μπορείς να κάνεις να φτάσεις στον στόχο σου.
7. Πώς νιώθεις για τα μαθήματα αυτά στα οποία είχες χαμηλούς βαθμούς;
8. Θέλεις να κάνουμε ένα πρόγραμμα για το πώς να είσαι πιο αποτελεσματικός στη μελέτη σου;
9. Tι στάση θέλεις να έχω εγώ, όταν σε βλέπω να μη συγκεντρώνεσαι ή να μη διαθέτεις τον χρόνο που χρειάζεται;
10. Πώς θέλεις να σου θυμίζω τη συμφωνία μας;
Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο κεφάλαιο 10 του βιβλίου: «Εμείς και οι Σχέσεις Mας», καθώς και δωρεάν στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα:
www.HolisticHarmony.com/greek/sxeseis/ch19
εργητική ακρόαση όταν ο άλλος δεν νιώθει καλά.
Aς πούμε οτι το παιδί δεν έχει τους βαθμούς που θα θέλαμε ή που το ίδιο θα ήθελε
Στάδιο 1: Nα εργαστούμε με τον εαυτό μας και να νιώθουμε και να εκφράσουμε αγάπη και παραδοχή για το παιδί – με αυτούς τους βαθμούς – και να μη τον κάνουμε να νιώθει ακόμα χειρότερα.
Στάδιο 2: Nα αναλύσουμε τον εαυτό μας και να δούμε τι ακριβώς νιώθουμε και γιατί.
Σε τέτοια περίπτωση έχουμε και εμείς και το παιδί ένα πρόβλημα. Αλλά το δικό μας πρόβλημα είναι άλλο από το πρόβλημα του παιδιού.
Eμείς μπορεί να νιώθουμε:
1. Φόβο για το μέλλον του παιδιού.
2. Ευθύνη, ενοχή ή αποτυχία σαν γονιός που το παιδί του δεν πάει καλά.
3. Ντροπή για το τι νομίζουν οι άλλοι.
4. Θυμό που το παιδί δεν προσπαθεί περισσότερο.
5. Πόνο για το παιδί και την δυσκολία του.
Στάδιο 3: Nα επικοινωνήσουμε με «Εγώ μήνυμα»
Eξηγούμε στον άλλον τα συναισθήματά μας, καθώς και τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις, τις προσδοκίες, τους φόβους και τις προσκολλήσεις, που δημιουργούν αυτά τα συναισθήματα μέσα μας. Εκφράζουμε:
1. Τα διάφορα συναισθήματα που έχουμε
2. Τις πεποιθήσεις και τους προγραμματισμούς που τα δημιουργούν.
3. Τα ερεθίσματα ή τη συμπεριφορά του παιδιού που κινητοποιούν αυτούς τους μηχανισμούς.
4. Oι αντιδράσεις που ενεργοποιούνται, συνήθως, απέναντι στο παιδί, όταν νιώθουμε έτσι.
5. Του εξηγούμε τι χρειαζόμαστε και τι ζητάμε από αυτό (ίσως κάποια βοήθεια ή αλλαγή συμπεριφοράς).
6. Μετά ζητάμε από το παιδί να μας πει πώς νιώθει και συνεχίζουμε με ενεργητική ακρόαση.
Mια πιθανή επικοινωνία μπορεί να είναι η παρακάτω:
«Γιάννη, έχω μεγάλη ανάγκη να συζητήσουμε το θέμα των βαθμών σου. Πρωτο από όλα, θέλω να σου πω οτι σε αγαπώ και αξίζεις ανεξάρτητα από τους βαθμούς και δεν θέλω να έχεις άγχος για το θέμα αυτό. Δεν θέλω να μελετάς για μένα – αλλά για σένα. Θα σε αγαπώ το ίδιο οτι και να κάνεις.
Όμως έχω διάφορα και διχασμένα συναισθήματα. Από την μια πλευρά, δεν θέλω να σε στεναχωρήσω ή να σε καταπιέσω. Από την άλλη πλευρά ανησυχώ για σένα και το μέλλον σου και επίσης σκέπτομαι οτι μήπως δεν κάνω κάτι σωστά για σενα. Νιώθω ευθύνη για σένα και πως πας μέσα στην ζωή. Δεν μπορώ να ησυχάσω όταν σκέπτομαι οτι μπορεί να μην είσαι καλά. Έχω την πεποίθηση οτι χρειάζεσαι καλούς βαθμούς για να πετύχεις και να είσαι ευτυχισμένος στην ζωή. Φοβάμαι οτι αν δεν σε πιέζω τώρα, θα μου το χρεώσεις αργότερα, λέγοντας οτι δεν έκανα αυτό που έπρεπε για να σε βοηθάω.
Eκείνο που μ’ ενδιαφέρει περισσότερο, είναι μήπως χρειάζεσαι κάτι από μένα που δεν σου δίνω. Έχω ανάγκη να φτιάξουμε μαζί ένα πρόγραμμα με το οποίο θα συμφωνήσεις και εσύ, που θα σε βοηθήσει να αξιοποιήσεις τις ικανότητες που έχεις μέσα σου.
Θα ήθελα επίσης να μου πεις αν υπάρχει κάτι, που μπορώ να κάνω για να βοηθήσω να νιώθεις πιο άνετα κι ευτυχισμένος. Σε παρακαλώ, εξήγησέ μου τι ακριβώς πιστεύεις για την αιτία που σε εμποδίζει να αφοσιωθείς στα μαθήματα σου.”
Tο παιδί μπορεί να ανοιχτεί, μπορεί και όχι. Mπορεί να είναι ή να μην είναι σε θέση να συνειδητοποιήσει, ποιό είναι το πρόβλημά του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, με τη βοήθεια της ενεργητικής ακρόασης, το παιδί είναι ενδεχόμενο να φτάσει στο σημείο να καταλάβει τι συμβαίνει μέσα του.
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Τώρα θέλουμε να καταλάβουμε τι νιώθει και τι πιστεύει το παιδί. Το πρόβλημα μπορεί να έχει σχέση με προστριβές μέσα στην οικογένεια, συγκρούσεις με άλλα παιδιά ή με τους δασκάλους στο σχολείο, ερωτική απογοήτευση, έλλειψη αυτοπεποίθησης, έλλειψη σωστής διατροφής, απογοήτευση από την κοινωνία ή το εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και πολλές άλλες αιτίες.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η πιο αποτελεσματική μέθοδος επικοινωνίας είναι η ενεργητική ακρόαση. Ας δούμε κάποιες σύντομες οδηγίες για την ενεργητική ακρόαση:
1. Αφήνουμε τον άλλον να μιλά χωρίς να τον διακόπτουμε. Δεν σταματάμε τη ροή της σκέψης του από την ανάγκη μας να προβάλουμε τις δικές μας ιδέες. Όταν διακόπτουμε κάποιον, σταματάμε τη ροή της σκέψης και των λόγων του. Αυτή η ροή μπορεί να φέρει στην επιφάνεια την αιτία του προβλήματος, που ίσως ούτε ο ίδιος να μην έχει ακόμη ανακαλύψει.
2. Κοιτάζουμε τον άλλον στα μάτια και δεν αποστρέφουμε το βλέμμα. Καθόμαστε με το σώμα μας στραμμένο προς εκείνον και όχι στο πλάι. Δείχνουμε ενδιαφέρον για τα λόγια του άλλου και μ’ αυτόν τον τρόπο τον αφήνουμε να καταλάβει ότι ακούμε συμμετέχοντας και νοιαζόμαστε για ό,τι λέει.
3. Σε καμία περίπτωση δεν κριτικάρουμε και δεν δίνουμε συμβουλές. Είναι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια της ενεργητικής ακρόασης να μην κρίνουμε, να μην διαφωνούμε και να μην απορρίπτουμε. Στο τέλος της συζήτησης μπορούμε να εκφράσουμε πώς αισθανόμαστε. Όταν η συζήτηση έχει ολοκληρωθεί, αν δεν συμφωνούμε, μπορούμε να το δηλώσουμε. Αλλά κατά τη διάρκεια της ενεργητικής ακρόασης δεν σταματάμε τη ροή του άλλου με κριτική ή απόρριψη.
4. Θέτουμε ερωτήσεις, που βοηθούν να κατανοήσουμε πιο καθαρά τα συναισθήματα του άλλου. Οι ερωτήσεις αυτές θα βοηθήσουν και τους δύο, εμάς και τον άλλον (στην περίπτωση αυτή – το παιδί) να καταλάβουμε ποιο είναι το πρόβλημα. Φανταζόμαστε ότι είμαστε ο άλλος, αναρωτιόμαστε πώς νιώθει και τι του συμβαίνει κι έτσι οδηγούμαστε στις σωστές ερωτήσεις. Στην αρχή μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιους γονείς να κάνουν ερωτήσεις και να μην δίνουν συμβουλές, αλλά όσοι το δοκίμασαν το βρήκαν ιδιαίτερα αποδοτικό και με εκπληκτικά αποτελέσματα. Σε μερικές περιπτώσεις, όταν εφαρμόζουμε αυτήν την τεχνική τις πρώτες φορές, το παιδί μπορεί να εκπλαγεί και να αντιδράσει αρνητικά, ιδιαίτερα αν έχει συνηθίσει τη συνεχή κριτική μας. Αλλά αν συνεχίσουμε να δείχνουμε ενδιαφέρον και σταματήσουμε την κριτική, κάποια στιγμή το παιδί θα ανοίξει την καρδιά του. Χρειάζεται, βέβαια, να δείξουμε κάποια ευαισθησία για το σωστό τρόπο και χρόνο που θα πλησιάσουμε το παιδί.
5. Μπορούμε να επιβεβαιώνουμε αν αυτό που καταλάβαμε είναι σωστό ή όχι. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται από τους περισσότερους ψυχολόγους για να βοηθήσουν ένα άτομο να ανοιχτεί και να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς νιώθει. Απλά επαναλαμβάνουμε στο παιδί αυτό που μας είπε, αλλά με δικά μας λόγια. Αυτό βοηθάει εμάς να διαπιστώσουμε αν καταλάβαμε τι μας είπε και το παιδί να νιώσει ότι αποδεχόμαστε αυτό που μας είπε. Αν νιώσει ότι δεν καταλάβαμε, θα προσπαθήσει να μας το εξηγήσει με διαφορετικό τρόπο. Και θα βοηθηθούμε και οι δύο να ξεκαθαρίσουμε ό,τι το ενοχλεί.
Μερικές ερωτήσεις που μπορεί να βοηθήσουν εμάς και το παιδί να καταλάβουμε τι συμβαίνει:
1. Πως νιώθεις εσύ – είσαι ικανοποιημένος με τους βαθμούς σου ή θα τους ήθελες καλύτερους;
2. Aν θέλεις καλύτερους βαθμούς, τι νομίζεις οτι έπαιξε ρόλο στο να σε εμποδίσει να τους έχεις;
3. Υπάρχουν θέματα που σε απασχολούν ή σε εμποδίζουν να συγκεντρωθείς;
4. Υπάρχει κάτι που κάνω εγώ και σε έχει ενοχλήσει;
5. Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω ή να μην κάνω και το οποίο θα σε βοηθούσε ;
6. Tι νομίζεις εσύ οτι μπορείς να κάνεις να φτάσεις στο στόχο σου.
7. Πως νιώθεις για τα μαθήματα αυτά στα οποία είχες χαμηλούς βαθμούς;
8. θέλεις να κάνουμε ένα πρόγραμμα για πως να είσαι πιο αποτελεσματικός στην μελέτη σου;
9. Tι στάση θέλεις να έχω εγώ όταν σε βλέπω να μην συγκεντρώνεσαι ή να μην διαθέτεις το χρόνο που χρειάζεται;
10. Πως θέλεις να σου θυμίζω την συμφωνία μας;
Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο κεφάλαιο 10 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις Mας», καθώς και δωρεάν το διαδίκτυο στο
www.HolisticHarmony.com/greek/sxeseis/ch19
Πηγή Προέλευσης
Eμεις και οι Σχέσες Mας του Ρόμπερτ Hλία Nατζέμυ
Προσοχή: H σωματική και ψυχολογική σας υγεία ειναι αποκλειστικά δική σας ευθύνη. Πάντα να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας πριν εφαρμόσετε οποιαδήποτε τεχνική ή μέθοδο.